بازتاب ها و پیامدهای پاندمی کرونا در صنعت پتروشیمی جهان

به گزارش نفت آرا، کووید 19 رؤسای صنعت پتروشیمی را مجبور به بازنگری در آینده این صنعت خواهد کرد؛ کاهش تقاضا، مازاد رو به رشد و کاهش ارزش مخازن از جمله معضلاتی بود که پیش از پاندمی کرونا گریبان صنایع پتروشیمی را گرفته بود، اما این پاندمی سبب بارزتر شدن این مشکلات در صنعت پتروشیمی شد.

علاوه بر این، صنعت پتروشیمی با تغییر ساختاری بزرگی از جمله استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر به جای منابع انرژی تجدیدناپذیر و انتقال به یک اقتصاد احیاکننده (دایره ای) مواجه است.

این گزارش، پیامدهای پاندمی کرونا یعنی کاهش تقاضا و قیمت نفت را بر چشم اندازهای صنعت پتروشمی در کوتاه مدت، میان مدت (نیمه دوم سال 2020 تا 2023) و بلندمدت (پس از 2023) بررسی و تبیین می ‌کند، برای گذار از چرخه رکود که درحال حاضر دامنگیر صنایع پتروشیمی شده، مدیران صنایع شیمیایی و سرمایه گذاران مالی نیز باید دیدگاه ها و دستور العمل مدیریتی خود را برای تمرکز بر سناریوهای بازیابی، زنجیره تامین منطقه ای و بهره وری سرمایه به روز کنند.

توقف رشد صنایع پتروشیمی

نیم نگاهی به بازار صنایع پتروشیمی نشان می دهد، رشد در این حوزه متوقف شده است.

پس از بحران مالی سال 2008، صنعت پتروشیمی از سال 2010 تا 2018 رشد طولانی و چشمگیری (رشد 8% سالیانه) را تجربه کرد؛ بهره برداری بالا و پویایی مطلوب مواد خام منجر به «ابرچرخه» (زمانی که حاشیه سود محصولات پتروشیمی بیشتر از حد معمول است) از سال 2016 تا 2018 شد.

بهره ‌برداری از محصولات پتروشیمی در صنعت تولیدکنندگان حاشیه را تعیین می کند، همانطور که قیمت نفت نیز شیب منحنی هزینه را در بسیاری از زنجیره های محصول تعیین خواهد کرد، با در نظر گرفتن مواردی که تا الان به آن اشاره شد، عوامل زیر بر عملکرد صنعت پتروشیمی اثرگذار بوده اند.

بهبود حاشیه سود بازار بدلیل بازارهای بسته در همه مناطق؛ میزان استفاده از اتیلن از 84% طی سال ‌های 2008-2009 به 90% در سال ‌های 2017-2018 افزایش یافته است.

رشد ظرفیت از 62 میلیون تن در سال 2008 به 102 میلیون تن در سال 2018 براساس مواد اولیه خوب ادامه داشت.

رشد شدید تقاضا از بازارهای درحال ظهور که شامل بیش از 40% از رشد در سال 2010 تا 2018 می ‌شود.

در سال 2019 ، افزایش قابل توجه ظرفیت و کاهش رشد تقاضا باعث کاهش ارزش صنعت شد و این کاهش در سال 2020 با پاندمی کرونا بیشتر شتاب گرفت.

تأثیر ویروس کرونا بر بازار تقاضای محصولات پتروشیمی در زنجیره های ارزش به صورت نامنظم بود، زیرا کاربردهای محصولات پتروشیمی در صنایعی مانند خودروسازی و ساخت و ساز با کاهش شدید روبرو شد.

اما بازار تقاضای صنایع بسته بندی (بویژه مواد غذایی، محصولات بهداشتی و کاربردهای پزشکی) همچنان پایدار بود. علاوه بر آن بازار محصولات پتروشیمی طی پاندمی کرونا با افزایش هزینه هایی مانند انبارداری و ارائه خدمات بدلیل محدودیت های اعمال شده مواجه شد.

علی رغم تعطیلی چند کارخانه، بازیگران صنعت پتروشیمی توانستند، با تأثیرات کوتاه مدت پاندمی مقابله کرده و برای میان مدت برنامه ریزی کنند.

تاثیر کوتاه مدت پاندمی کرونا، واکنش صنعت

تاثیرات بازار تقاضای محصولات پتروشیمی در صنایع پتروشیمی با توجه به کاربردهای متنوع آن محصولات در همه موارد یکسان نیست، بگونه ای که سفارش برای دستگاه های پلی اتیلن همچنان شاهد رشد بود، درحالی که بازیکنان در سایر زنجیره های ارزشی مانند پلی اورتان کاهش تقاضا را شاهد بودند.

عرضه در این مسیر کمتر تحت تاثیر پاندمی کرونا قرار گرفته، در حقیقت، بسیاری از دارایی های پتروشیمی بحران را پشت سر گذاشته و تعداد کمی تحت تأثیر اختلالات زنجیره تامین قرار گرفته اند.

اکثر شرکت های مرتبط با حوزه پتروشیمی توانستند، بین فاصله فیزیکی و دوری از محیط کار و تعطیلات ایجاد شده ناشی از پاندمی کرونا با فعالیت کارخانه ها برای تهیه مواد نیاز مقابله با این پاندمی تعادل ایجاد کنند.

اگرچه، اکنون اکثر شرکت ها و مدیران عرصه پتروشیمی بر تأمین نیازهای این برهه زمانی تمرکز دارند، اما تمرکز واقعی باید روی راهبردهای میان مدت و بلندمدت در این حوزه، سرمایه گذاری و مدل های عملیاتی معطوف شود.

تاثیر میان مدت و بلند مدت پاندمی کرونا، راهکارها

صنعت پتروشیمی در سال 2019 درحال ورود به یک چرخه نزولی بود، پاندمی کرونا تقاضا برای محصولات پتروشیمی و قیمت نفت را کاهش داد.

بازیابی تقاضای محصولات پتروشیمی براساس جغرافیا و زنجیره ارزش این محصولات یکسان نیست و به تأثیرات اپیدمیولوژیک و اقتصاد کلان بستگی دارد.

یکی از سناریوهای پیش بینی وضعیت بازار محصولات پتروشیمی در زمان پاندمی کرونا این است که تقاضا می تواند، تا سه ماهه اول سال 2022 به سطح قبل از پاندمی برسد.

در خصوص عرضه نیز برخی از دست اندر کاران این حوزه برنامه های افزایش ظرفیت را به تأخیر انداخته یا لغو کرده اند، با این وجود پیش ‌بینی می‌ شود، ظرفیت مازاد قابل توجهی تا سال 2025 وجود داشته باشد.

تغییر قیمت نفت

کاهش قیمت نفت، منحنی های هزینه، به ویژه در متانول و اتیلن و ارزش مخازن، به ویژه برای صنایعی را کاهش داده که به مواد اولیه مطلوب دسترسی دارند.

درحالی که از نظر متخصصان عدم قطعیت قابل توجهی در مورد قیمت نفت وجود دارد، اما سناریوی کاهش قیمت برای مدت طولانی نیز مطرح می باشد.

با توجه به افق مبهم جهانی در حوزه صنعت و احتمال تزلزل 12 تا 18 ماهه این شرکت ها هستند که باید چشم اندازهای بازار را مبتنی بر سناریوهای طراحی شده ایجاد کنند و بر آن مبنا حرکت کنند.

تدارک برای تأمین زنجیره های منطقه ای

صنعت پتروشیمی پس از جهانی شدن زنجیره تأمین درحال جهانی شدن است و این جهانی شدن به وسیله تهیه مواد اولیه مطلوب از سرتاسر جهان پیش خواهد رفت.

به بیان دیگر، پاندمی کرونا تأثیر محدودی بر زنجیره های تأمین مواد پتروشیمی و پلیمرهای عمده داشته، با این حال همه گیری وابستگی تقاضا به زنجیره های عرضه جهانی و همچنین اثرات بالقوه نامطلوب بر واسطه های دارویی، ماسک های N95 و ضدعفونی کننده ها را برجسته کرده است.

افزایش بهره وری سرمایه

با مازاد ظرفیت و کم شدن جریانات نقدی عملیاتی تا سال 2025 شرکت ها باید خطوط سرمایه گذاری خود را مجدداً بررسی کنند، افزون بر آن، باید بر بهبود بهره وری برای پروژه های پیشرفته و درحال ساخت تمرکز کنند.

تداوم فرآیند انتقال به اقتصاد احیاکننده یا دایره ای

کاهش تقاضا و قیمت نفت، در کنار نگرانی مصرف کنندگان درباره حفظ سلامت در شرایط پاندمی کرونا ممکن است؛ گذار به یک اقتصاد دایره ای را کُند کند.
پیچیده تر شدن مسائل، چالش های سیستماتیک مانند عدم استانداردسازی محصول و فرآیندهای مرتب سازی ناکارآمد، نرخ بازیافت را در کوتاه مدت و میانگین پایین نگه می دارد.

با این حال، نظرسنجی اخیر مک کینزی نشان داد، 87% بازیافت کنندگان انتظار دارند، مصرف کنندگان بدون در نظر گرفتن بحران یا رکود اقتصادی به حمایت از محصولات پایدار یا بازیافتی ادامه دهند.

اما در نهایت، افق پیش روی صنعت پتروشیمی روشن به نظر می‌رسد، البته شرکت های پتروشیمی در مسیر بهبود خود چالش های متعددی را باید پشت سر بگذارند.