سهم حدود ۶۰ درصدی پتروشیمی‌ها در پروژه‌های آتی نفت و گاز عربستان

نفت آرا: عربستان سعودی یکی از تولیدکنندگان دارای بیشترین ظرفیت فعال پتروشیمی در جهان است که بر توسعه صنعت پتروشیمی با رویکرد صادرات محور و صنایع پتروشیمی زودبازده متمرکز شده است. عربستان حدود ۵ درصد از عرضه جهانی را به خود اختصاص داده و طی سال‌های اخیر رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. صنعت پتروشیمی عربستان سعودی با رشد ظرفیت، حجم تولید و همچنین بهبود حاشیه سود، با کاهش فشار قیمت مواد اولیه، روز به روز قوی‌تر می‌شود.

سهم بخش‌های مختلف در پروژه‌های صنعت نفت و گاز عربستان که تاریخ آغاز آن‌ها طی سال‌های ۲۰۲۳ الی ۲۰۲۷ برنامه‌ریزی شده، در نمودار زیر قابل مشاهده است:


 انتظار می‌رود صنعت پتروشیمی عربستان با ۴۴ پروژه، بیشترین سهم از پروژه‌های آغاز شده در سال‌های مذکور را به خود اختصاص دهد.
راهبرد توسعه صنایع پتروشیمیایی در عربستان بر مبنای توسعه با رویکرد صادرات و سرمایه‌گذاری در صنایع پتروشیمی زودبازده بنا شده است و مقایسه‌ی سهم پتروشیمی‌ها، میان‌دست و پایین‌دست در نمودار فوق نیز مؤکد این امر خواهد بود. محصولاتی مانند اتیلن، پروپیلن، پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، متانول و کودهای شیمیایی، عمده محصولات پتروشیمیایی صادراتی این کشور را تشکیل می‌دهد.

عربستان سعودی با ظرفیت تولید ۱۰۳.۳۹ میلیون تن در سال، در صدر کشورهای جنوب غرب آسیا قرار دارد. این کشور با کمک شرکت صنایع پایه سعودی توانسته بخش پتروشیمی خود را گسترش دهد به‌طوری که از ۱۰ مجتمع بزرگ پتروشیمی منطقه، ۷ مورد آن در این کشور قرار دارد. سابیک یک شرکت شیمیایی متنوع جهانی و یکی از شرکت‌های پیشرو در تولید مواد پتروشیمیایی و پلاستیک است که دفتر مرکزی آن در ریاض قرار دارد. این شرکت در مقیاس جهانی در قاره آمریکا، اروپا، جنوب غرب آسیا و اقیانوسیه فعالیت می‌کند و انواع متفاوتی از محصولات مانند مواد شیمیایی، کالاها و پلاستیک‌های با کارایی بالا و مواد مورد استفاده در کشاورزی تولید می‌کند.
اکثریت سهام شرکت سابیک متعلق به آرامکو عربستان است. در واقع ۷۰ درصد سهام این شرکت در اختیار دولت عربستان است و هدف اصلی آن ایجاد ارزش افزوده در محصولات پتروشیمی این کشور است. سابیک بالغ بر ۱۵ شرکت تابعه دارد که محصولاتی هم‌چون اوره، آمونیاک، متانول، الفین‌ها، پلی‌الفین‌ها، پلی‌اتیلن ترفتالات، پلی‌وینیل کلرید و غیره تولید می‌کنند.

صنایع پتروشیمی عربستان به دلیل هزینه‌های پایین خوراک و گسترش ظرفیت در مقیاس بزرگ در دهه‌های اخیر، دومین رکن اقتصاد این کشور برشمرده می‌شود. همچنین صادرات مواد شیمیایی که پتروشیمی‌ها بیش‌ترین سهم از آن را در اختیار دارند، ۳۵ درصد از صادرات غیرنفتی عربستان را تشکیل داده است.
علی‌رغم سرمایه گذاری‌هایی که تا کنون صورت گرفته است، پروژه‌های پتروشیمی همچنان در عربستان سعودی به‌خوبی تأمین مالی می‌شوند و بیش‌ترین سهم وام‌دهی از صندوق توسعه صنعتی عربستان را به خود اختصاص می‌دهند. ضمن این‌که صنایع پتروشیمی عربستان از مشوق‌های مطلوب و مالیات کمتر در مقایسه با رقبای منطقه‌ای بهره می‌برند.

بررسی مدل تأمین نهاده‌های پتروشیمیایی در صنایع پایین‌دستی این کشور، نشان می‌دهد انعقاد قراردادهای مستقیم میان پتروشیمی‌ها و صنایع پایین‌دستی به‌عنوان اصلی‌ترین سازِکار تأمین محصولات پتروشیمیایی در عربستان شناخته می‌شود.
صنایع پایین‌دستی اغلب با تولیدکنندگان بزرگ محصولات پتروشیمی مانند سابیک به‌عنوان شرکت صنایع پایه سعودی و دیگر تولیدکنندگان قراردادهای بلندمدت منعقد می‌کنند. این قراردادها تأمین پایدار و قابل اطمینان مواد پایه مانند اتیلن، پروپیلن، و سایر نهاده‌های پتروشیمیایی را تضمین می‌کند.