تجربه شکست‌خورده توافق با آمریکا در فروش نفت ایران

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی نفت آرا، اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، در یک دهه گذشته مانع از رشد و توسعه اقتصادی کشور شده است.
در این بین دو نگاه متفاوت نسبت به مسئله تحریم وجود دارد که هر چند هر دو نابودی تحریم و شکست محاصره اقتصادی ایران را دنبال می‌کنند، اما در حوزه راهبرد، دو مسیر مجزا را برای رسیدن به این هدف پیشنهاد می‌کنند. 
تصویر 1، راهبرد و مسیرهای متفاوت این دو نگاه در مواجهه با تحریم نفتی را نشان می‌دهد.
 
تصویر 1
در گزارش قبلی با عنوان «روایتی از بی‌اثری راهبرد مذاکره با آمریکا در صادرات نفت ایران‌» به بررسی کارنامه دو راهبرد و مقایسه راهکار «رفع تحریم نفتی» و «بازارسازی نفت» در فروش نفت ایران پرداخته شد. 
هزینه و فایده راهبرد مذاکره با آمریکا در فروش نفت سربه‌سر شد
تصویر 2 میزان صادرات نفت ایران طبق آمار اوپک را در دولت روحانی نشان می‌دهد. طبق تصویر، ثمرات مثبت و منفی راهبرد مذاکره با آمریکا و رفع تحریم در صادرات نفت ایران خنثی شده و هزینه و فایده آن سربه‌سر شده است.
صادرات نفت در دو برهه زمانی «قبل از پذیرش برجام» و «در دولت سیزدهم» معادل میانگین صادرات نفت در دولت یازدهم و دوازدهم (1.1 میلیون بشکه در روز) بوده است. به بیان دیگر مضرات توافق ضعیف در دولت قبل تقریبا تمام عواید آن در فروش نفت را خنثی کرد و آن درّه، تمام منافع آن قله را از بین برده است.
 
تصویر 2 
ارزش صادرات بنزین در یک روز، 5 برابر درآمد نفتی ماهانه در تحریم
حال به مقایسه دو راهکار «رفع تحریم نفتی» و «رهایی از خام‌فروشی» و نقش آن در افزایش درآمدهای نفتی ایران در دولت گذشته پرداخته می‌شود.
طبق تصویر 2 بعد از شکست راهبرد مذاکره با آمریکا در رفع تحریم، میزان صادرات نفت ایران در اکتبر 2020 معادل 150 هزار بشکه در روز بوده است.
طبق گزارش وزارت اقتصاد، میانگین قیمت نفت در مهر ماه سال 99 (مصادف با اکتبر 2020) 43 دلار بر هر بشکه بوده است. در نتیجه کل درآمد نفتی ایران این ماه معادل 200 میلیون دلار محاسبه می‌شود.
درآمد ماهانه 200 میلیون دلاری دولت روحانی از صادرات نفت درحالی رقم خورد که در مهرماه سال 99 تنها در یک روز به میزان یک میلیارد دلار صادرات بنزین انجام شد. بنزین یکی از 5 فرآورده اصلی تولیدی از پالایشگاه‌ها است که صادرات آن ذیل راهکار «رهایی از خام‌فروشی» تعریف می‌شود.
طبق گزارش بورس انرژی در روز 31 مهرماه سال 99، دو محموله ۱۱ میلیون بشکه‌ای مجموعا ۲۲ میلیون بشکه بنزین اکتان ۸۷ ایران از مبدا بندرعباس و به نرخ معیار فوب (FOB) با قیمت ۳۲.۱۴ دلار برای هر بشکه، به مقاصد دریایی از طریق رینگ بین الملل بورس انرژی ایران معامله و صادر شد. همچنین ۶ میلیون بشکه بنزین اکتان ۸۷ از انبار نفت بندرعباس با همین قیمت به مقاصد دریایی معامله و صادر شد.
مجموع ارزش این معاملات بیش از یک میلیارد دلار بوده است و ارزش ریالی این دو معامله بر اساس نرخ ارز سنا بالغ بر ۲۹ هزار و ۳۴۳ میلیارد تومان محاسبه می‌شود. 
سه فایده گذر از خام‌فروشی نفت با احداث پتروپالایشگاه‌ها
محمدعلی خطیبی مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به دو راهبرد بی‌اثر کردن تحریم نفتی می‌گوید: ما باید سعی کنیم تعداد شرکای راهبردی خودمان را زیاد کنیم. این موضوع باعث می‌شود در شرایط تحریم و غیرتحریم، تنش‌های بازار نفت آسیبی به میزان صادرات نفت ایران نرساند.
وی افزود: البته به نظر بنده ما اساسا باید از خام‌فروشی نفت فاصله بگیریم. احداث پتروپالایشگاه‌ها و تبدیل نفت خام به فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمیایی نه تنها باعث بی‌اثر شدن تحریم‌ها می‌شود، بلکه ارزش افزوده و اشتغال‌زایی زیادی را نیز به همراه دارد.
در مجموع به نظر می‌رسد، دو راهکار بازارسازی نفت و رهایی از خام‌فروشی که ذیل راهبرد بی‌اثر کردن تحریم‌ها تعریف می‌شود نسبت به راهبرد مذاکره با آمریکا و رفع تحریم در اولویت بالاتری قرار داشته باشد.
انتهای پیام/.