کابوس عربستان؛ آیا سرمایه‌گذاران میادین نفتی را ترک خواهند کرد

به گزارش اختصاصی خبرنگار پايگاه خبری تحليلی نفت آرا، «آینده‌ای که به منابع انرژی پاک وابسته است»، موضوعی که بسیاری از کشورها، ارگان‌ها و نهادهای بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی شعار آن را سر می‌دهند، اما تحقق این شعار - علی‌رغم اینکه همه بر سر آن توافق نظر دارند و می‌دانند، جهان را از خطر آلودگی نجات می‌دهد - آسان نخواهد بود، به خصوص با تکیه‌ی بیش از یک قرن دنیا بر انواع و اقسام مختلف جهانی به سوخت که هر روز بیشتر به آن وابسته می‌شود.
پایگاه خبری «الخلیج انلاین» در این‌باره می‌نویسد: بر اساس گزارش‌های جهانی، درحالی که سوخت‌های فسیلی امروزه منبع اصلی حدود 85 درصد از تولید انرژی جهان را تشکیل می‌دهند، تلاش‌های زیادی برای از بین بردن وابستگی انجام می‌شود.
امروزه در نقاط مختلف جهان، اقدامات بسیاری درحال انجام است، تا از ادامه روند موجود و سرمایه‌گذاری روی سوخت جلوگیری شود، نمونه این اقدامات تظاهرات فعالان محیط‌زیستی، کنفرانس‌های کارشناسی و تخصصی حوزه محیط‌زیست و اجلاس‌های رسمی برگزار شده توسط کشورهای مختلف است که همگی از پایان دادن به «عصر سوخت» اتفاق نظر دارند و از آن حمایت می‌کنند.
طبق گزارش‌های بین‌المللی، سوخت‌های فسیلی دو سوم انتشار گازهای گلخانه‌ای را تشکیل می‌دهند و در افزایش دمای جهانی نقش دارند، افزون بر اینکه آلودگی ناشی از آن سالانه جان بیش از 4 میلیون نفر را می‌گیرد.
آژانس بین ‌المللی انرژی، از جمله نهادهایی است که از ایده حذف سوخت‌های فسیلی به‌عنوان منبع تولید انرژی حمایت می‌کند و در این خصوص از سرمایه‌گذاران خواسته،‌ اگر به دنبال جهانی بدون کربن در سال 2050 هستند، از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید نفت، گاز و زغال سنگ خودداری کنند. 
دوره‌ای که عربستان آن را خطرناک می‌داند
عربستان سعودی، به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت در جهان، با وجود تصویب طرح کاهش انتشار کربن و تکیه بر انرژی‌های پاک در آینده، بر این باور است، در صورت تن دادن سرمایه‌گذاران به این خواسته‌ها، با خطر بزرگی مواجه خواهد شد.
اخیرا، «عبدالعزیز بن سلمان»، وزیر انرژی عربستان سعودی هشدار داده که بازارهای نفت به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری در حوزه اکتشاف و حفاری «طلای سیاه» ممکن است با «دوره خطرناکی» روبرو شوند.
عبدالعزیز بن سلمان در ادامه خاطر نشان می‌کند: کاهش سرمایه‌گذاری در حوزه اکتشاف و حفاری، تولید نفت خام را تا سال 2030 به میزان 30 میلیون بشکه در روز کاهش خواهد داد و در این بین عربستان به عنوان بزرگترین کشور صادرکننده نفت در جهان،‌ یکی از کشورهایی است که در سال 2022 تولید نفت خود را افزایش خواهد داد. 
هشدار به کشورهای تولید کننده نفت
مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی انگلیسی «کرین داکر» فوریه گذشته با انتشار گزارشی هشدار داده بود، در نتیجه حرکت مستمر دنیا به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر، کشورهای تولیدکننده نفت تا سال 2040 تریلیون‌ها دلار از درآمدهای نفتی خود را از دست خواهند داد.
در این گزارش آمده است که برخی از کشورهای تولیدکننده نفت ممکن است، تا 40 درصد از بودجه نفتی خود را به دلیل حرکت دنیا به سمت کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی از دست بدهند.
این گزارش مجموع زیان کشورهای تولیدکننده نفت در این خصوص را نزدیک به 13 تریلیون دلار برآورد می‌کند و آن را هشداری به کشورهای تولیدکننده نفت و فعالان در حوزه سیاست بین‌الملل عنوان می‌مند که برنامه‌های خود را بر این اساس تنظیم کرده‌اند که تقاضا برای نفت تا سال 2040 افزایش خواهد یافت.
وسام الکبیسی، کارشناس عراقی مسائل اقتصادی در این خصوص به وبگاه «الخلیج آنلاین» گفت: بر این باورم که انرژی سنتی یا همان فسیلی در میان مدت و بلندمدت با مشکل بزرگی روبرو نخواهد شد‌،‌ اگرچه طی دو دهه آینده با توجه به افزایش تولید انرژی‌های جایگزین با کاهش تقاضا برای انرژی‌های سنتی مواجه خواهیم شد، اما افزایش جمعیت و رشد مداوم مصرف مانع از استمرار کاهش تقاضا برای این‌گونه از سوخت‌ها خواهد شد.
وی خاطر نشان می‌کند: اظهاراتی که درباره کاهش تقاضا برای انرژی ایراد شده ناشی از بحران اقتصادی است که با شیوع ویروس کرونا و سویه‌های جدید و جهش‌یافته آن تشدید و باعث شده،‌ عدم قطعیت بر تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های آینده حاکم شود.
الکبیسی همچنین معتقد است، برخی از این اظهارات در چارچوب فشارهای سیاسی ناشی از اختلاف دیدگاه و منافع بین کشورهای تولیدکننده و مصرف‌کننده بر سر قیمت انرژی نیز می‌باشد.
تقاضای نفت واقعا چقدر است
با اینکه از شرکت‌های نفتی حوزه خلیج ‌فارس خواسته شده، به شکلی جدی‌‌تر به سمت استفاده از انرژی‌های پاک حرکت کنند، اما بیشتر پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد، افزایش تقاضای جهانی برای نفت که در دهه‌ی 2030 به اوج خود می‌رسد، باعث می‌شود، این شرکت‌ها استفاده از انرژی‌های پاک را حداقل تا پس از دهه 2030 که تقاضا برای نفت تثبیت خواهد شد، به تعویق بیاندازند.
مرکز مطالعات کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در یکی از پژوهش‌های خود اظهار می‌کند: «با وجودی‌که طی سال‌های آینده روند حرکت جهانی به سمت انرژی‌های پاک ادامه خواهد داشت، اما کشورهای تولیدکننده نفت حوزه خلیج فارس متفق القول هستند که نفت و گاز همچنان بیشترین سهم تأمین انرژی جهان را حفظ خواهد کرد».
موضوعی که کارشناسان انرژی نیز آن را تأیید و تأکید می‌کنند: تقاضا برای نفت تا میان مدت، به ویژه از سوی آمریکا به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده انرژی در دنیا به قوت وخود باقی خواهد بود. 
نفت و انرژی‌های تجدیدپذیر
میانگین ​​تقاضای جهانی برای نفت خام در سال 2019 به 99.7 میلیون بشکه در روز رسید. این درحالی است که آوریل گذشته و در اوج پاندمی کرونا و تعطیلی تاسیسات راهبردی جهان که شاهد بزرگترین کاهش تاریخی تقاضای روزانه نفت خام بود، تقاضا برای این ماده با 29 درصد کاهش نسبت به مدت مشابه خود در سال 2020 به 71.2 میلیون بشکه در روز رسید.
درحالی که جدیدترین گزارش منتشره از سوی اوپک پیش‌بینی کرده، تقاضای جهانی برای نفت خام تا سال 2025 با رشد 4 درصدی نسبت به سال 2019 به 103.7 میلیون بشکه در روز برسد.
پیش‌بینی‌های اوپک تا سال 2030 نشان می‌دهد که تقاضای جهانی برای نفت خام با 7.5 درصد رشد نسبت به سال 2019 به 107.2 میلیون بشکه در روز و تا سال 2035 به 108.9 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
براساس پیش‌بینی‌های اوپک تا سال 2040 تقاضای جهانی برای نفت خام با 9.6 درصد رشد به 109.3 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
اما این بدین معنا نیست که کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهایی که اقتصادی وابسته به انرژی دارند، به فکر ایجاد تنوع در فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری بخشی از درآمدهای نفتی خود در پروژه‌های دیگر برای مقابله با بحران‌های مالی، اقتصادی، سیاسی وغیره نباشند، به ویژه آنکه جهان برای چند دهه بحران‌های  بی‌سابقه‌ای را پیش‌رو خواهد داشت که باید آنها را به هر نحو پشت سر بگذارد.
در این بین تنها گزینه پیش‌روی کشورها برای مقابله با این بحران‌ها ایجاد زیرساخت‌های قوی و افزایش تولید بخش‌های صنعتی، کشاورزی، فنی و خدماتی است که اجازه می‌دهد، منابع درآمدی کشورها متنوع شده و وابستگی آنها به درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز کاهش یابد.
بر اساس داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر، به دلیل پیشرفت‌های گسترده در حوزه فناوری و گرایش جوامع به مصرف‌گرایی، تأسیسات متعارف و سنتی فعال در حوزه سوخت و انرژی خیلی زود از چرخه فعالیت و بهره‌برداری خارج خواهند شد.
صندوق بین المللی پول در اوایل سال‌جاری میلادی در گزارشی اعلام کرده بود که افزایش تقاضا برای انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش تقاضا برای سوخت‌های فسیلی پس از سال 2040، تبعات منفی بسیاری برای کشورهای صادرکننده نفت خواهد داشت.
انتهای پیام/.