با افزایش حجم تجارت جهانی، بنادر به‌عنوان شریان‌های حیاتی اقتصاد بین‌الملل نقش کلیدی در حمل‌ونقل کالا ایفا می‌کنند. در این میان، مدیریت صحیح نگهداری کانتینرها، به‌ویژه کانتینرهای حاوی کالاهای خطرناک، برای تضمین ایمنی، حفاظت از محیط‌زیست و تداوم عملیات بندری اهمیت مضاعفی یافته است. حادثه تلخ آتش‌سوزی در بندر شهید رجایی یادآور این واقعیت است که بی‌توجهی به استانداردهای جهانی می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد. این گزارش، الزامات بین‌المللی و تجربه‌های عملی در مدیریت ایمن کانتینرها را بررسی می‌کند
فاجعه ای که می شد رخ ندهد
وقتی برچسب های اشتباه شعله ور می شوند: بندر رجایی و بهای سنگین بی توجهی به استاندارد های جهانی/غفلت های که زنجیره تامین را به آتش کشید
دسته‌بندی اصولی کانتینرها؛ نخستین گام در مدیریت ایمن
در مدیریت حرفه‌ای بنادر، اولین قدم، دسته‌بندی کانتینرها بر اساس نوع محموله است:
• کانتینرهای کالای عمومی (General Cargo Containers): حاوی کالاهای غیرخطرناک، نگهداری در محوطه‌های استاندارد و جابه‌جایی با جرثقیل‌ها و سیستم‌های خودکار.
• کانتینرهای یخچال‌دار (Reefer Containers): ویژه حمل کالاهای فاسدشدنی مانند مواد غذایی و دارو، نیازمند اتصال دائم به برق و نظارت بر دما.
• کانتینرهای کالای خطرناک (Hazardous Cargo Containers): تحت نظارت دقیق مقررات بین‌المللی مانند کد IMDG، با الزاماتی چون جداسازی، برچسب‌گذاری، مستندسازی و بازرسی‌های منظم.
• کانتینرهای خارج از اندازه (Out-of-Gauge Containers): نیازمند تجهیزات خاص برای جابه‌جایی ایمن.
• کانتینرهای خالی (Empty Containers): سازماندهی بر اساس مالکیت و مقصد بعدی، نگهداری در مناطق اختصاصی.
طبق گزارش شرکت WTW، حدود ۶.۵ درصد از کانتینرهای حاوی کالاهای خطرناک به طور نادرست اعلام شده‌اند که این امر خطرات جدی برای ایمنی بنادر ایجاد می‌کند.
الزامات بین‌المللی در نگهداری کالاهای خطرناک
کد بین‌المللی کالاهای خطرناک دریایی (IMDG Code)، تدوین شده توسط سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO)، الزامات جامعی برای حمل و نگهداری این کالاها تعیین کرده است. این الزامات شامل بسته‌بندی مقاوم، برچسب‌گذاری دقیق، تفکیک مواد ناسازگار و انجام بازرسی‌های منظم است. عدم رعایت این استانداردها می‌تواند منجر به حوادثی همچون آتش‌سوزی، نشت مواد سمی و آسیب به محیط‌زیست شود.
بندر شهید رجایی؛ نمونه‌ای از پیامدهای نادیده گرفتن اصول ایمنی
حادثه آتش‌سوزی گسترده در محوطه دپوی کانتینرهای بندر شهید رجایی رخ داد، نمونه‌ای از پیامدهای مدیریت ضعیف کانتینرها بود. طبق اخبار تایید نشده علت حادثه، نگهداری غیراصولی کانتینرهای حاوی مواد خطرناک، برچسب‌گذاری ناقص، و عدم تفکیک مناسب کالاها بوده است. این حادثه علاوه بر وارد آوردن خسارات سنگین به محموله‌ها و تأسیسات بندری، نگرانی‌های جدی درباره مدیریت ایمنی در بنادر کشور ایجاد کرد
مقایسه استانداردهای جهانی با شرایط بندر رجایی نشان می‌دهد
.jpg)
این حادثه به‌وضوح اهمیت اجرای دقیق استانداردهای بین‌المللی و ارتقای زیرساخت‌های مدیریتی در بنادر کشور را آشکار ساخت.
حرکت به سوی بنادر هوشمند و ایمن
در پاسخ به چالش‌های روزافزون، بسیاری از بنادر دنیا به بهره‌گیری از فناوری‌های نوین روی آورده‌اند:
سیستم‌های ردیابی دیجیتال، مدیریت موجودی مبتنی بر هوش مصنوعی، تجهیزات خودکار جابه‌جایی و سامانه‌های هشداردهنده پیشرفته، نقش مهمی در کاهش ریسک‌ها و افزایش بهره‌وری ایفا می‌کنند.
مدیریت صحیح نگهداری کانتینرها نه تنها تضمین‌کننده ایمنی و کارایی عملیات بندری است، بلکه عاملی کلیدی در حفاظت از محیط‌زیست و پایداری تجارت جهانی به‌شمار می‌آید. تجربه‌های تلخی مانند حادثه بندر شهید رجایی به ما یادآوری می‌کند که بی‌توجهی به الزامات ایمنی می‌تواند بهای سنگینی داشته باشد. اکنون بیش از هر زمان دیگری، بنادر کشور نیازمند به‌روزرسانی فرآیندها، ارتقای زیرساخت‌ها و پایبندی کامل به استانداردهای جهانی هستند.
https://naftara.ir/vdch6-nz.23n-qdftt2.html
پربيننده ترين خبرها
