ناترازی واقعی به بودجه رسید: چرا نظام اقتصادی و سیاست های اقتصادی هماهنگ نیست!

به گزارش اختصاصی پایگاه خبری تحلیلی نفت آرا،ادعایی که هر ساله موقع ارائه لایحه بودجه تکرار می‌شود، تراز بودن دخل و خرج آن است. پس تکلیف کسری بودجه که مدام از آن صحبت می‌شود چیست؟ آیا منظور این است که وقتی دولت لایحه را می‌نویسد، مجموع هزینه‌هایش را بیشتر از درآمدهایش قرار دهد و در نتیجه بودجه را «ناتراز» بنویسد؟ نه چنین اتفاقی نمی‌افتد. بودجه همیشه تراز نوشته می‌شود و دولت هر طور که باشد درآمدها و هزینه‌ها را هم برای بودجه‌ی عمومی و هم بودجه‌ی شرکت‌های دولتی تراز می‌کند. اما کسری بودجه‌ای که نهایتاً با روش‌های مختلف از جمله استقراض غیرمستقیم یا مستقیم از بانک مرکزی تأمین می‌شود و به تورم مزمن دامن زده، در چند سطح قابل بررسی است: تفاوت تحقق بودجه نسبت به مقدار مصوب، ناپایداری منابع درآمدی و نهایتاً فرابودجه.
تشریح جزییات جلسه کمیسیون برنامه و بودجه
غلامرضا تاجگردون  در تشریح جلسه عصر دیروز شانزدهم مردادماه کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی گفت: در این جلسه کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گزارشی درباره آخرین وضعیت بودجه سنواتی کشور و همچنین آسیب شناسی ناترازی ها ارائه کردند.
نماینده مردم «گچساران» در مجلس شورای اسلامی بیان اینکه گزارش ارائه شده گزارش مبسوطی بود، بیان کرد: متاسفانه به دلیل کمبود زمان همه ابعاد این گزارش در جلسه عصر امروز کمیسیون مورد بررسی قرار نگرفت، با این حال گزارش بسیار خوبی بود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: گزارش فوق بیانگر کسری شدید و ناترازی بسیار بالا در اقلام بودجه و عملکرد آن در سال گذشته و پیش بینی آن در سال جاری، چه در بخش های بودجه ریالی و چه بودجه ارزی بود که در راستای پرداخت به کالای اساسی و سایر نیازهای ارزی کشور مورد استفاده قرار می گیرد.
رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: به موجب این گزارش و در سال ۱۴۰۲ ما حدود بیش از  ۱۸ میلیارد دلار میزان مصارف اصلی ارزی مان بود که از طریق بودجه دولت ۱۲ میلیارد دلار آن تامین شد و تقریباً ۵.۹ و قریب به ۶ میلیارد دلار کسری داشته ایم که از منابع ارزی بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی برداشت شده است.
استقراض از بانک مرکزی
وی تاکید کرد: به دلیل اینکه قسمتی از این عدد با نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی پرداخت شده و بیش از یک میلیارد دلار در این بخش از بانک مرکزی استقراض داشته‌ایم،حدود ۶۹ هزار میلیارد، عملاً  بدهی دولت به بانک مرکزی افزایش پیدا کرده که  این موضوع در گزارش فوق منعکس شده بود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: همچنین به موجب گزارش ارائه شده، مهم‌ترین کسری در بخش هدفمندی یارانه‌ها درج شده بود. در موضوع هدفمندی یارانه ها و بر اساس شواهد، حدود 125 هزار میلیارد تومان کسری بین مصارف واقعی و درآمدهای واقعی داشته‌ایم که البته حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان هم به موجب عدم پرداخت دارو حاصل شده است، بنابراین اگر این اعداد را با هم جمع کنیم، حدود 140 الی 150هزار میلیارد تومان نیز با عدم تحقق در جدول هدفمندی یارانه‌ها مواجه خواهیم شد . البته یک سری از آیتم‌های این موضوع نیز بیرون از جدول هدفمند یارانه‌ها قرار دارد که فعلاً قرار نیست به آنها بپردازیم.
وی تصریح کرد: بنابراین به موجب گزارش ارائه شده باید تاکید کنم که یک ناترازی واقعی در موضوع عملکردی بودجه وجود دارد. لذا ما به دنبال مقصر این موضوع نیستیم و به دنبال آن هستیم که چگونه می‌توانیم این موارد را با هم تراز و بالانس کنیم تا در بودجه سال ۱۴۰۳ اتفاقات تکرار نشود.

 بزرگترین دلیل ناترازی های ما سیاست‌های ارزی است
پیش از این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در همایش"اقتصاد ایران" در آذرماه  سال 1402 بر کسری و ناترازی بودجه صحه گذاشت.
سید شمس الدین حسینی با بیان اینکه ما در همه بخش ها با کسری بودجه مواجهیم، گفت: بیشترین و بزرگترین دلیل ناترازی های ما سیاست های ارزی است. باید در سیاست های ارزی تغییراتی ایجاد کنیم.
وی تاکید کرد: اگر به سیاق گذشته عمل کنیم باز هم دچار مشکل می‌شویم اما باید روش‌ها تغییر کند. یک بخشی از مشکلات نیز به سیاست‌های اقتصادی وابسته است. بخشی از اصلاحات ساختاری باید از خودمان آغاز شود؛ به عنوان مثال در بخش سیاست‌های حمایتی آیا با روش موجود می‌توانیم ادامه دهیم؟ باید نظام اقتصادی را با سیاست‌های اقتصادی مدون اداره کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه تصریح کرد: ما به تغییر نگرش‌ها به تأمین مالی در اقتصاد کشور نیاز داریم. در بخش سیاست پولی برای ما سخت است که بپذیریم که در حال تصدی گری مالی هستیم. بعد می‌گوئیم که بانک‌ها ناتراز شده‌اند. بیشترین و بزرگترین دلیل ناترازی های ما سیاست‌های ارزی است. باید در سیاست‌های ارزی تغییراتی ایجاد کنیم تا اندکی از حال بد اقتصاد کاسته شود.