درس های محمد یونس برای جهان

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی نفت آرا،در سال ۱۹۷۴ پروفسور یونس اقتصاد‌دان بنگلادشی،  در یک بازدید میدانی به همراه دانشجویانش از یک روستای فقیر به این موضوع پی برد که دادن وام‌های کوچک به این افراد می‌تواند کمک بزرگی برای آن‌ها محسوب شود.
محمد یونس با ارائه ایده ایجاد بانک برای فقرا بدون دریافت وثیقه و اجرایی کردن این ایده نقش موثری در فقرزدایی از جامعه بنگلادش بازی کرده است.
گرامین بانک
 بانک او که بانک گرامین نام دارد با سرمایه ۱۷ دلار تاسیس شد. او اکنون صاحب چند بانک و موسسه اعتباری است و کار همه آنها دادن وام به افراد فقیر بنگلادش است. بانک‌های گرامین به‌ویژه از دادن وام به زنان فقیر استقبال می‌کنند.
محمد یونس در سال ۲۰۰۶ به پاس این ابتکار و کمکی که به توسعه کشور بنگلادش کرده بود جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد.
تاریخچه گرامین بانک
در ابتدا این ایده به این شکل بوده است که محمد یونس از  چند بانک‌ در خواست کرده بود که به فقرا بدون وثیقه وام بدهند اما بانکداران نمی‌توانستند قبول کنند که فقرا بدون هیچ وثیقه ای وام‌های خود را پرداخت می‎کنند. پس از مخالفت‌ها و مانع‌تراشی‌ها و چالش‌های فراوان، مجوز بانک گرامین را در سال ۱۹۸۳ اخذ می‌کند.
 گرامین بانک با سرمایه‌ای اندک آغاز به کار کرد و به سرعت به رشد خود ادامه داد و بسیاری از پیش‌فرض‌های بانکداری سنتی را به چالش کشید. بانکداران و مدیران موسسات مالی و اعتباری  انتظار داشتند که گرامین با این روش عجیب‌وغریبش به‌زودی از بین  می‌رود اما این اتفاق نیفتاد.
موفقیت‌های طرح محمد یونس
بانکداری فقرا نشان داد که بسیاری از فقیرترین افراد می‌توانند فرصت‌های تجاری را شناسایی کنند و اگر فرصت یابند جسارت لازم برای تحقق ایده‌های خود را دارند.
از طرف دیگر موسسات مالی بیشتر اوقات روی مردان تمرکز می‌کنند اما گرامین این باور را تغییر داد. مدیران ارشد گرامین به تجربه دریافته‌اند وام دادن به زنان فقیر یک خانواده به‌مراتب مفیدتر و موثرتر از وام دادن به مردان این خانواده‌هاست. گرامین طیف مغفول کودکان و نوجوانان را نادیده نگرفت و برای آنها اعتبار مالی در نظر گرفت.
نرخ بازپرداخت وام از طرف افراد ۹۸ درصد است.
در حال حاضر این بانک ۹میلیون و ۶۰۰ هزار عضو دارد که ۹۷ درصد آنها زن هستند. با ۲۵۶۸ شعبه ، در ۸۱،۶۷۸ دهکده خدمات ارائه می دهد و بیش از ۹۳ درصد کل روستاهای بنگلادش را پوشش داده است.
تاثیر مثبت بانک گرامین بر وام گیرندگان فقیر و کسانی که در گذشته فقیر بوده‌اند، در بسیاری از مطالعات مستقل انجام شده از طرف بانک جهانی، موسسه بین المللی تحقیقات مواد غذایی (IFPRI) و انستیتوی مطالعات توسعه بنگلادش (BIDS) ثبت شده است.
نرخ بازپرداخت وام
فقرا چطور وام خود را پس می‌دهند؟ نرخ بالای بازپرداخت وام‌های گرامین عجیب به نظر می‌رسد. راز این کار در چیست؟
کسی که از بانک گرامین وام می‌گیرد تنها نمی‌ماند، هر نفر به یک گروه خودساخته متشکل
از ۵ دوست ملحق می‌شود، وقتی یکی از ۵ نفر می‌خواهد وام بگیرد به تایید ۷ نفر دیگر نیاز دارد.
هر کس مسئول وام خودش است اما گروه به‌عنوان شبکه کوچک اجتماعی عمل می‌کند.
اعضای این گروه‌ها مشوق و حامی روانی یکدیگر هستند و همدیگر را در هنگام مواجه با
مشکلات دنیای تجارت یاری می‌کنند.
حتی این گروه‌های ۵ نفره هم تنها نیستند، ۱۲ تا ۱۰ گروه ۵ نفره در جلسات هفتگی گرد هم می‌آیند.
روش فعالیت شعبه‌های گرامین بانک
بیش از ۱۳۲ هزار مرکز در سرتاسر کشور وجود دارد که هرکدام به ۵۲ عضو بانک خدمت گرامین خدمات ارائه می‌دهند. در جلسات هفتگی، بازپرداخت وام‌ها به‌وسیله یکی از کارکنان شعبه محلی بانک جمع‌آوری می‌شود، فرم‌های تقاضا برای وام‌های جدید دریافت می‌شود و درباره ایده‌های جدید تجاری نیز بحث و گفت‌وگو می‌شود.
رهبری مرکز به‌صورت دموکراتیک انتخاب می‌شود. بی‌شک دینامیک جامعه‌گرای بانک گرامین دلیل مهم موفقیت این سیستم است.
فشار مثبت اجتماعی که در گروه و مرکز ایجاد می‌شود نقش زیادی در تشویق وام‌گیرندگان برای وفادار ماندن به پیمانشان دارد. وقتی از اعضای بانک گرامین پرسیده می‌شود که چرا وام‌هایشان را به‌موقع پس می‌دهند، رایج‌ترین پاسخ این است که: نمی‌خواهم اعضای گروه را از خودم ناامید کنم.
حضور پررنگ گرامین در اقتصاد بنگلادش گرامین کار خود را از ارائه وام‌های خرد شروع کرد اما اکنون در طیف وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی تولیدی و خدماتی حضور دارد.
همکاران گرامین بانک
علاوه بر بانک گرامین، چندین سازمان تخصصی هم زیر نظر این مجموعه فعالیت می‌کنند.
گرامین درحال‌حاضر درزمینه آموزش و تولید کشاورزی، صادرات پارچه‌های دستباف، پرورش ماهی و احشام، خدمات مخابراتی و اینترنت، تولید انرژی‌های نو در مناطق روستایی، ارائه خدمات اینترنت و تلفن همراه، ارائه خدمات رفاهی برای اعضا و کارکنان، بورسیه تحصیلی، ارائه خدمات فناوری اطلاعات به شرکت‌ها، ساخت محصولات الکترونیکی، ارائه خدمات درمانی به فقرا و ارائه غذاهای مقرون‌به‌صرفه و مغذی به فقرا فعالیت می‌کند.
هر یک از این مجموعه‌ها، نام خاص خود را دارند و به‌طور تخصصی روی حوزه خود متمرکز شده‌اند.
اثرات اجرای طرح وام خرد
درهرحال باید گفت که هر یک از این سازمان‌ها طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی تولید یا خدمات محور را انجام می‌دهند. این بنیاد تاثیر زیادی در رشد و پیشرفت اقتصادی جامعه بنگلادش داشته و دارد.
گفته‌های حاکمیت و دولت‌های مختلف این کشور موید همین معناست.
بررسی‌های آماری بنیاد گرامین نشان می‌دهد که تلاش‌های چند دهه‌ای این مجموعه در بسیاری از حوزه‌های اقتصادی و خدماتی به بار نشسته است.
 دیدگاه محمد یونس  درباره روش‌های کاهش فقر
دکتر محمد یونس و بنیاد او در سال ۲۰۰۶ موفق به دریافت جایزه صلح نوبل گردید.
محمد یونس روش غذای رایگان دادن و کمک بلاعوض را مؤثر نمی‌دانست و می‌خواست
به‌جای دادن ماهی، ماهیگیری را به فقرا بیاموزد.
در فلسفه او که «کسب‌وکار اجتماعی» نامیده می‌شود به‌جای کمک به فقرا باید آنها را توانمند کرد.
 با راه‌اندازی بنگاه‌های خیریه و تکیه‌بر عواطف انسان‌های خوش‌قلب نمی‌توان به مبارزه این حجم گسترده از فقر، بی‌خانمانی و مصائب اجتماعی رفت.
از قلب مهربان انسان‌های نیکوکار می‌توان برای راه انداختن کسب‌وکارهای کوچک و متوسط استفاده کرد.
بانک‌ها و موسسات اعتباری گرامین از سرمایه نیکوکاران برای راه‌اندازی فعالیت‌های تولیدی و خدماتی استفاده می‌کنند.
سرمایه‌گذاران می‌دانند که قرار نیست در انتظار سود زیادی باشند و باید به حفظ سرمایه اصلی خود بسنده کنند.
معنای کسب‌وکار اجتماعی همین است.