چرا ایران از ظرفیت رزین اپوکسی مغفول است/ رشد ۸۷ درصدی ارزش بازار رزین اپوکسی تا سال ۲۰۳۲

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی نفت آرا، رزین اپوکسی یک ماده گرماسخت است که به مرور زمان، مقاومت فیزیکی بیشتری پیدا می‌کند. این پلیمر در صنایع راهبردی ساختمان‌سازی، برق و الکترونیک، خودرو و پزشکی کاربرد دارد. از اپوکسی برای تولید انواع رنگ‌ و رزین، چسب‌ها و کامپوزیت‌ها استفاده می‌شود. اپوکسی‌ها روش تولید متفاوتی دارند اما بخش عمده‌ای از اپوکسی‌ها توسط واکنش‌ بیس‌فنول‌آ با اپی‌کلروهیدرین تولید می‌شوند. این محصولات هم در زنجیره ارزش بنزن و پروپلین قرار دارند.

در سال ۲۰۲۱ ارزش بازار رزین‌های اپوکسی معادل ۱۲.۵ میلیارد دلار بود. این میزان در سال ۲۰۲۲، به ۱۳.۴ و در سال ۲۰۲۳ به ۱۴.۳ میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا سال ۲۰۳۲ بیش از ۸۷ درصد رشد کند و به ۲۶ میلیارد دلار برسد. این در حالی است که در سال ۲۰۲۲، ۳.۶ میلیون تن رزین اپوکسی تولید شد و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۲، به ۵.۴ میلیون تن در سال برسد.
با توجه به افزایش کاربردهای روزافزون رزین‌های اپوکسی، رشد تقاضای این محصول نسبت به رشد تولید آن بیشتر است و به تبع آن ارزش بازار رزین‌های اپوکسی رشد قابل توجهی خواهد داشت.
 

اپوکسی‌ها اهمیتی بالایی در صنایع دارند و همین موضوع موجب افزایش تولید و تقاضای جهانی آن‌ها خواهد شد. اپوکسی‌ها قیمت مناسبی دارند، کاربردشان ساده است و به حداقل نیروی کار برای تولید محصولات نهایی نیاز دارند.
مطابق نمودار زیر، عمده مصارف رزین اپوکسی، صنایع رنگ و رزین، برق و الکترونیک و ساختمان سازی است. رنگ‌ها و لایه‌های پوششی اپوکسی با خواص مطلوبی که ایجاد می‌کند، مورد استفاده بسیاری از صنایع همچون ساختمان‌سازی، تخته‌های آموزشی،کفپوش‌ها و غیره قرار می‌گیرد.
همچنین این دسته از رزین‌ها در صنایع الکترونیکی توسعه پیدا کرده و با ویژگی‌های مطلوب روند توسعه صنعت نمایشگر را افزایش داده است. رزین‌های اپوکسی در تولید نمایشگر‌های OLED با جدیدترین فناوری‌های روز دنیا، مورد استفاده قرار گرفته و موجب تحول این صنعت گردیده است.
علاوه‌براین، رزین‌های اپوکسی برای تولید انواع کامپوزیت‌ها هم استفاده می‌شود. تقاضا برای رزین‌های اپوکسی در صنعت هوافضا برای ساخت هواپیما، بالگرد و فضاپیما که در آن‌ها پانل‌ و پره‌های روتور استفاده می‌شود، به دلیل وزن پایین و مقاومت بالا در برابر گرما و فشار زیاد افزایش یافته است. با توجه به اینکه رزین اپوکسی اخیرا در حوزه هوافضا به‌کار رفته و نتایج مثبتی به همراه داشته، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد رشد تقاضا در این بخش بیشتر از سایر کاربرد‌ها این رزین باشد.

 تقاضای رزین اپوکسی در آسیا و خاورمیانه در حدود ۶۶ درصد از میزان تولید جهانی این محصول است. رشد مطلوب صنایع تولیدکننده محصولات نهایی درکشورهای آسیایی همچون چین، هند، اندونزی و تایوان و مزیت قیمت خوراک در کشور‌های خاورمیانه، موجب افزایش تولید و تقاضای رزین اپوکسی در آسیا خواهد شد.
چین بزرگترین پایگاه تولید لوازم الکترونیکی جهان را دارد و با تولیدکنندگان محصولات الکترونیکی بزرگ مانند کره‌جنوبی، سنگاپور و تایوان رقابت می‌کند. دستگاه‌های الکترونیکی مانند گوشی‌های هوشمند، تلویزیون‌های OLED، تبلت‌ها و غیره، بیشترین افزایش تقاضا را در حوزه لوازم الکترونیکی مصرفی داشته‌اند.
با افزایش درآمد طبقه متوسط و بهبود سطح زندگی در این مناطق، روند تقاضا برای دستگاه‌های الکترونیکی در آینده به تدریج افزایش می‌یابد. همچنین بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید کننده تجهیزات الکترونیکی، واحد‌های تولید خود را در هند، چین و تایوان تأسیس کردند و بخش زیادی از تجهیزات مورد نیاز را از کره‌جنوبی تهیه می‌کنند. با توجه به تقاضای روزافزون این کشور‌ها و ورود شرکت‌های سرمایه‌گذار روند تقاضای اپوکسی در این منطقه افزایش قابل توجهی خواهد داشت.

با وجود بازار گسترده و ارزشمند رزین‌های اپوکسی، واحدهای تولید رزین‌های اپوکسی در کشور توسعه پیدا نکرده‌اند. تنها واحد تولید رزین اپوکسی کشور، پتروشیمی خوزستان است که به دلیل واردات مواد اولیه و تنوع بالای رزین‌های اپوکسی، حجم تولید نسبتا کمی دارد و به صورت سفارشی محصول تولید می‌کند. ظرفیت تولید رزین‌های اپوکسی در پتروشیمی خوزستان ۱۰ هزارتن در سال است و میزان تولید این واحد در حدود نیمی از ظرفیت اسمی است.
رزین‌های اپوکسی ظرفیت بالایی برای صادرات دارند و می‌توانند علاوه بر جلوگیری از خام‌فروشی و نیمه خام‌فروشی در صنعت پتروشیمی، ارزش افزوده بالایی داشته باشند و درآمد ارزی مطلوبی ایجاد کند. همچنین رزین‌های اپوکسی نقش مهمی در توسعه صنایع رنگ و برق و الکترونیک دارند و در صورت تولید داخلی و عرضه با قیمت‌های پایین، ظرفیت بالایی برای توسعه صنایع راهبردی در کشور ایجاد می‌کنند.
اما توسعه واحدهای تولیدکننده رزین‌های اپوکسی، نیازمند توسعه واحدهای میان‌دستی اپی‌کلروهیدرین و فنول/ استون است. این دو محصول میانی در کشور تولید نمی‌شود و به دلیل هزینه‌های بالای واردات خوراک، برای واحد تولیدکننده محصول نهایی صرفه اقتصادی ندارد.