مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت گفت: وزارت نفت با امضای بیش از ۵۴ قرارداد با ۴۳ شرکت دانش‌بنیان در دو سال گذشته مقام نخست را در کل سازمان‌های کشور در بخش ساخت بار اول به‌دست آورده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی نفت آرا، صنعت نفت ایران در رویارویی با تحریم‌های همه‌جانبه در سال‌های گذشته تلاش کرده است هرچه بیشتر سهم وابستگی و نیاز به شرکت‌های خارجی را در اجرای پروژه‌های تولیدی و توسعه‌ای به حداقل برساند. اگرچه این مسیر خسارت‌ها و محدودیت‌هایی را هم برای این صنعت به همراه داشته، آنچه در باور «ما می‌توانیم» اتفاق افتاده است، امروز دیگر یک شعار نیست و می‌توان روی تحقق این باور با جزئیات، صحبت کرد و گزارش نوشت.
در مهم‌ترین داده آماری اعلام شده است ۶۵ درصد کل قراردادهای ساخت بار اول بین همه دولت‌ها تاکنون در این دو سال و اندی فعالیت دولت سیزدهم اجرا شده است.
وزارت نفت با ابلاغ بخشنامه‌ها و قوانین مختلف، اصلاحات روندها و اقدام‌های حمایتگرانه از شرکت‌های دانش‌بنیان، شرایط را برای ساخت داخل تجهیزات فراهم کرده است. در عین حال در وزارت نفت بخش‌های مختلفی این مسئله محوری و مهم را به شکلی مستمر دنبال می‌کنند که یکی از آنها اداره کل تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت است.
غلامرضا خوانساری، مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت به‌عنوان یکی از افراد مسئول به‌منظور اطلاع بیشتر از اقدام‌های انجام‌شده درباره ساخت بار اول گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید.
بیش از یک دهه از تلاش صنعت نفت برای ساخت داخل قطعات و تجهیزات صنعت نفت و بومی‌سازی دانش فنی می‌گذرد و وزارت نفت در این سال‌ها از این هدف پا پس نکشیده و به‌خصوص در دو سال و اندی اخیر، دولت سیزدهم این مأموریت مهم را بیش از همیشه دنبال کرده است. وزارت نفت با ابلاغ بخشنامه‌ها و قوانین مختلف، اصلاحات روندها و اقدام‌های حمایتگرانه از شرکت‌های دانش‌بنیان، شرایط را برای ساخت داخل تجهیزات فراهم کرده است. در عین حال در وزارت نفت، بخش‌های مختلفی همچون اداره کل تأمین و تجاری‌سازی فناوری این موضوع محوری و مهم را به شکلی مستمر دنبال می‌کنند.
احتمال اشباع بازار برای ساخت داخلی‌ها
خوانساری با اشاره به وظیفه اصلی این اداره که تجاری‌سازی فناوری صنعت نفت را به عهده دارد، افزود: در واقع سیاست‌گذاری‌ها در بخش ساخت و تأمین کالا و تجاری‌سازی کالا در این مجموعه انجام می‌شود. این مجموعه سیاست‌گذار و راهبر است تا تلاش‌های دولت سیزدهم در بخش ساخت داخل و تجاری‌سازی را جلو ببرد.
وی به نام‌گذاری و توجهی که مقام معظم رهبری در مورد پارسال و امسال داشته‌اند و رویکرد دولت سیزدهم در حمایت از شرکت‌های سازنده داخلی اشاره کرد و گفت: در دولت سیزدهم نگاهی ویژه به شرکت‌های دانش‌بنیان به‌وجود آمده است که تسهیل‌گری در ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به صنعت نفت و اضافه شدن آنها به فهرست بلند سازندگان صنعت نفت، همچنین ارائه امتیازهای ویژه در ارزیابی شرکت‌ها برای ورود به فهرست بلند منابع نفت تا حمایت‌هایی از جنس پشتیبانی و تدارکات، صادرات خدمات فنی مهندسی و تجاری‌سازی و حمایت در بازار داخلی از جمله این موارد است که جداگانه مورد توجه قرار گرفته‌اند و شاهد تحولات خوبی بوده‌ایم.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با تأکید بر اینکه باید برای آینده حضور این شرکت‌ها در صنعت نفت نیز برنامه‌ریزی شود و ممکن است بازار داخل برای محصولات و خروجی این شرکت‌ها اشباع شود، افزود: این احتمال زیاد است که این شرکت‌ها در آینده نزدیک در بخش تجاری‌سازی محصول، با مشکل مواجه شوند و به همین دلیل در این دولت، نگاهی ویژه در بخش صادرات خدمات فنی و مهندسی به‌وجود آمده است.
همکاری ۶۶۳ شرکت دانش‌بنیان با صنعت نفت
خوانساری با اعلام اینکه هم‌اکنون افزون بر ۶۶۳ شرکت دانش‌بنیان با صنعت نفت در ارتباط و همکاری هستند، گفت: این تعداد از رقم ۵۰۰ شرکتی که وزیر نفت در ابتدای امسال اعلام کرد، بیشتر شده است. هم‌اکنون حدود ۴۲۰ شرکت دانش‌بنیان در فهرست بلند وزارت نفت قرار دارند و بقیه شرکت‌ها در پروژه‌های پژوهشی صنعت نفت فعال هستند و فعالیت‌های پژوهشی مورد تأیید صنعت نفت را انجام می‌دهند.
وی ادامه داد: رشد تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان نشان می‌دهد دولت سیزدهم به‌صورت عملی موضوع حمایت از دانش‌بنیان‌ها را اجرایی کرده است و در توضیح بیشتر باید گفت طبق تقسیم‌بندی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، حدود ۱۸۹ مورد از این شرکت‌ها نوپا، ۳۳۶ مورد نوآور و ۱۳۸ شرکت دیگر فناور هستند.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با تأکید بر اینکه بر اساس آمارهای معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری وزارت نفت در بخش ساخت داخل در دو سال گذشته مقام نخست را در کل سازمان‌های کشور در بخش ساخت بار اول به‌دست آورده است، افزود: در بخش ساخت بار اول بیش از ۵۴ قرارداد را به امضا رسانده‌ایم که طرف قراردادمان ۴۳ شرکت دانش‌بنیان است.
خوانساری گفت: این میزان قرارداد افزون بر ۶۵ درصد کل قراردادهای بار اولی است که تاکنون در همه دولت‌ها اجرا شده است، همچنین ارزش قراردادهای تولید بار اولی که تاکنون امضا شده، بالغ بر ۸۰ میلیون دلار است که رشد ۵۰۰ درصدی نشان می‌دهد، از این رو از نظر ارزشی نیز ارزش قراردادی این تعداد قرارداد نیز ۸۰ درصد ارزش کل قراردادهای ساخت بار اول تاکنون بوده که در دولت سیزدهم رقم خورده است، همچنین در نتیجه این قراردادها، شاهد بیش از ۳۵۰ میلیون دلار صرفه‌جویی در موضوع قراردادهای ساخت بار اول بوده‌ایم.
آمار امیدبخش
وی با تأکید بر اینکه قراردادهای ساخت بار اول در چهار شرکت اصلی وزارت نفت تقسیم‌بندی شده است، افزود: از آن ۵۴ قرارداد امضاشده حدود ۲۲ مورد در شرکت ملی نفت ایران، ۲۱ قرارداد در شرکت ملی گاز ایران، هفت قرارداد در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و چهار قرارداد در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران بوده است.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت یادآور شد: ارزش قراردادهای امضاشده حدود ۸۰ میلیون دلار بوده و ارزش قراردادهای در دست اقدام در حوزه ساخت بار اول بیش از ۱۲۷ میلیون دلار است که این ارقام نشان می‌دهد در دوره یک‌ساله ( ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲) رشدی چشمگیر نسبت به پارسال یعنی سال ۱۴۰۰ تا۱۴۰۱ در بخش اقلام ساخت بار اول رقم خورده است.
خوانساری با اشاره به توافقنامه وزارت نفت و معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در موضوع حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان به امضا رسیده است، افزود: ارزش این توافقنامه بیش از ۲ میلیارد دلار است و شامل اقلام گلوگاهی صنعت نفت می‌شود. در این اقلام هفت کلان‌پروژه تعریف شده و امکان اضافه شدن قراردادهای بعدی و کلان‌پروژه‌های بعدی از سوی کارگروه مربوطه وجود دارد.
وی در توضیح مزایای این توافقنامه افزود: در قالب این توافقنامه ابزارهای حمایتی و تسهیلاتی به‌ویژه از طریق صندوق‌های مربوطه فراهم می‌شود. مواردی که از طریق این توافقنامه پیگیری می‌شود، مجوز ساخت بار اول را مستقیماً از معاونت فناوری ریاست جمهوری دریافت می‌کنند. یعنی در آنجا مصوبه‌های مربوطه به‌طور مستقیم برایشان صادر و فرآیند تأییدیه طی می‌شود. نخستین مورد از هفت قرارداد حدود یک ماه پیش به ارزش ۲ میلیارد دلار به امضا رسید، البته این قراردادها قابلیت توسعه و اضافه شدن نیز دارند.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت به بخش دیگری از قراردادهای دانش‌بنیان‌ها پرداخت که موضوع‌های پژوهشی وزارت نفت را دنبال می‌کنند و گفت: حدود ۸۱ قرارداد به ارزش ۷۷ میلیون دلار با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها داریم. این پروژه‌ها به جز قراردادهای ساخت بار اول با وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است. در این قراردادها با وزارت دفاع حدود هفت قرارداد به ارزش ۲ میلیارد دلار و هزار میلیون تومان است امضا شده است.
مجتمع پارس جنوبی، رتبه نخست ارتباط با دانش‌بنیان‌ها
خوانساری با اعلام اینکه در موضوع ساخت بار اول در وزارت نفت، مجتمع گازی پارس جنوبی به‌واسطه دریافت بیشترین ابلاغیه‌های تولیدات بار اول و امضا بیشترین قراردادهای تولید بار اول مقام نخست را به‌دست آورده است، افزود: در واقع بیشترین تعداد طرح‌های تولید بار اول پایان‌یافته در این مجموعه، به‌عنوان کارفرما رقم خورده و مجتمع پارس جنوبی، فعالیت چشمگیری در میان سایر مجموعه‌ها داشته است که در برنامه‌های آینده تقدیرهای لازم را از این مجموعه خواهیم داشت.
وی با اشاره به مسئله توسعه صادرات و توسعه تجارت بین‌الملل برای شرکت‌های سازنده تجهیزات بار اول گفت: کارگروه صادرات خدمات فنی و مهندسی در وزارت نفت با همکاری معاونت امور بین‌الملل بازرگانی وزارت نفت و معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت به‌منظور بازاریابی برای شرکت‌های دانش‌بنیان خصوصی و سازنده تشکیل شده است.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت افزود: در این کارگروه تسهیل‌گری و تنظیم‌گری در فرآیند تسهیل صادرات با همکاری وزارت صمت انجام می‌شود و سازمان توسعه تجارت و مجموعه وزارت صمت به‌واسطه ارتباطاتی که با مقام‌های کشورهای مختلف دارد، مذاکرات و کمیسیون‌های مشترکی را به‌صورت فعال نگه می‌دارد. در واقع وزارت نفت تلاش می‌کند شرکت‌های دانش‌بنیان را در مسیر صادرات پشتیبانی کند.
خوانساری گفت: فروش ۲۰ میلیون دلار کاتالیست تنها به کشور روسیه، همکاری در پالایشگاه ال‌پالیتو ونزوئلا و استفاده از بیش از ۶۵ هزار قلم کالای ایرانی در این پالایشگاه، نمونه‌هایی از این حمایت‌ها بوده است. مجموعه صادرات خدمات فنی و مهندسی که الان با پتروشیمی‌های ونزوئلا برقرار شده و پیش‌بینی می‌شود بالغ بر یک صد میلیون دلار ارزش داشته باشد نیز در همین راستا بوده است و همچنان پیشنهادهای دیگری در کشورهای خارجی داریم که امیدواریم به نتیجه برسد.
وی با تأکید بر اینکه موضوع همکاری این شرکت‌های دانش‌بنیان با کشورهای خارجی تأمین تجهیزات و دانش فنی است که مستقیم از طریق خود این شرکت‌ها پیگیری می‌شود، افزود: شرکت‌های سازنده و دانش‌بنیان به‌طور عمده تولید داخل داشته‌اند و کالاهایشان مصرف داخلی داشته، اما تعدادی از این محصولات در پتروشیمی و یا پالایشگاه کشورهای دیگر کاربرد داشته است، از این رو بعضی از کشورها به‌واسطه تحریم یا هزینه‌های هنگفتی که استفاده از برندهای اروپایی در پی دارد به استفاده از محصولات ایرانی روی آورده‌اند، همچنین شرکت‌های ایرانی زیادی به‌واسطه تحریم توانسته‌اند تجهیزات و دانش فنی را به دست بیاورند و امروزه صادرات خدمات فنی و مهندسی را انجام می‌دهند.
۸۵ قلم کالای جدید در نوبت معرفی
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با اشاره به حمایت وزارت نفت از ساخت داخل و ابلاغ دستورعمل ممنوعیت خرید کالای خارجی گفت: تاکنون افزون بر ۲۰۵ قلم کالا با ابلاغیه وزیر نفت به کل شرکت‌های تابع معرفی شده و هم‌اکنون حدود ۸۵ قلم کالای دیگر در دست بررسی است که در صورت تأیید نهایی وزیر، ابلاغ و اجرا می‌شود و عدم رعایت از آن تخلف به‌شمار می‌آید و از طریق دستگاه نظارتی کنترل می‌شود، البته گاهی ممکن است موارد تخلفی در اجرای این مصوبه هم وجود داشته باشد، اما سازمان بازرسی و دستگاه نظارتی این موارد را دنبال و دلایل و مسیرهای عدم اجرای مصوبه را پیگیری می‌کنند.
خوانساری با تأکید بر اینکه در بحث صادرات خدمات فنی مهندسی احیای دیپلماسی با کشورهای دیگر از طریق دستگاه دیپلماسی دولت اهمیت زیادی دارد، گفت: ارتباط دیپلماسی که هم‌اکنون با روسیه، آفریقای جنوبی، آمریکای لاتین، چین و کشورهای منطقه داریم، نمونه خوبی از این همکاری و اثرگذاری است و نقشه راهی که برای روسیه تنظیم شده بسیار قوی است و بعضی از موارد آن منجر به امضا قرارداد شده است.
وی با بیان اینکه تبادل کالاهای صنعت نفت و دانش فنی صنعت نفت و خدمات فنی مهندسی می‌تواند با کشورهایی که تعاملات قدیمی در حوزه نفت و گاز با آنها داشته‌ایم، بیشتر باشد، افزود: کتابچه‌ای حاوی مشخصات شرکت‌های سازنده و دانش‌بنیان داخلی تهیه‌شده که به‌زودی چاپ و در اختیار مقام‌های اجرایی دولت قرار می‌گیرد تا در مذاکرات و نشست‌هایی که با مقام‌های کشورهای دیگر دارند، در اختیار نمایندگان آن کشورها قرار داده شود.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت ادامه داد: در واقع از طریق سفرا می‌توانیم در کشورهایی که با آنها هر فعالیت خدمات فنی مهندسی صنعت نفت داریم، ارتباط بیشتری برقرار کنیم. در این کتابچه افزون بر شرکت‌های حاضر در فهرست بلند صنعت نفت، شرکت‌هایی که دانش‌بنیان نیستند، ولی سازنده تجهیزات صنعت نفت هستند نیز قرار دارند.
خوانساری در پاسخ به این پرسش که هریک از این شرکت‌ها در چه حوزه‌هایی بیشتر فعالیت داشته‌اند، گفت: ۴۲۰ شرکتی که در فهرست بلند صنعت نفت قرار دارند در جریان کالای مورد تأیید صنعت نفت و در واقع تأمین تجهیزات و ساخت تجهیزات قرار دارند و مابقی این شرکت‌ها پروژه‌های پژوهشی دارند و گاه تحقیقاتشان منتج به دانش فنی و یک محصول می‌شود و وزارت نفت در فرآیند تجاری‌سازی آنها را همراهی می‌کند.
وی با اشاره به اینکه عدد مشخص و دقیقی در مورد تعداد کالاها و تجهیزات بومی شده یا در نوبت ساخت داخل وجود ندارد، در مورد دلایل این موضوع افزود: تعریف تجهیزات در بخش‌های مختلف متفاوت است. بسیاری از این تجهیزات در قالب یک پکیج قرار دارند یا با چند تجهیز دیگر همراه است، به همین دلیل ممکن است برای کل آن تجهیز یا هر قطعه آن نام‌گذاری و دسته‌بندی متفاوتی وجود داشته باشد، بنابراین نیاز است که آمارها بر اساس استاندارد تقسیم‌بندی تجهیز مورد نظر تعریف شود و یک همسان‌سازی وجود داشته باشد، با این حال از لحاظ درصدی می‌توان گفت که افزون بر ۸۰ درصد قطعات صنعت نفت بومی‌سازی شده است.
سامانه شناسایی فرآیند ساخت داخل
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با اشاره به سامانه‌ای که در دست تنظیم است، گفت: در سامانه‌ای که مربوط به کالاهای ساخت بار اول صنعت نفت است، این اعداد و ارقام در یک چارچوب قرار می‌گیرد و هر شرکت اصلی، زیرمجموعه وزارت نفت یا وابسته، قطعات بومی‌سازی‌شده را در این دسته‌بندی قرار می‌دهند و مشخص می‌شود چه قطعاتی با پشتیبانی و بیمه تأمین شده و چه قطعاتی در سرویس قرار دارند یا نیازمندی‌های هر بخش چیست. به عبارت دیگر در این سامانه که در وزارت نفت در حال پیاده‌سازی است، در واقع آمار کل ساخت داخل و فرآیند آن قرار می‌گیرد و از همین طریق ارزیابی عملکرد شرکت‌های اصلی و تابع نیز انجام می‌شود.
خوانساری با اعلام اینکه این سامانه از ۶ ماه تا یک سال آینده تکمیل و به‌روزرسانی می‌شود، گفت: در این سامانه آخرین آمارهای ساخت داخل، ارزش کالای ساخت داخل، مقایسه عملکرد شرکت‌ها، مشوق‌ها و خطاهای اجرایی، ارزیابی می‌شوند. این سامانه هم‌اکنون نهایی شده و در حال رفع آخرین ایرادهای فنی است.
وی ادامه داد: این داشبورد اطلاعاتی در اختیار کل مدیران صنعت نفت قرار می‌گیرد و آنها می‌توانند افزون بر مشاهده وضعیت شرکت خود، عملکرد سایر شرکت‌ها را هم بررسی کنند و در این مسیر ضمن جلوگیری از اقدام‌های موازی، نوعی رقابت برای ساخت داخل نیز ایجاد می‌شود.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت گفت: با راه‌اندازی این سامانه افزون بر زیرمجموعه‌های صنعت نفت که عملکرد خود و یکدیگر را رصد می‌کنند، شرکت‌های دانش‌بنیان بیرون از مجموعه وزارت نفت هم می‌توانند عملکرد خود را به نمایش بگذارند و با سایر شرکت‌ها ارتباط برقرار کنند. این فضا انگیزه‌ای برای ارتباط شرکت‌ها و ایجاد فضای رقابتی می‌شود.
خوانساری افزود: با راه‌اندازی این سامانه، عمق عملکرد وزارت نفت در ساخت داخل به‌صورت شفاف مشخص می‌شود و در این میان اقلام گلوگاهی صنعت نفت هم که با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شناسایی شده‌اند، کامل می‌شود. اقلام گلوگاهی مواردی هستند که قرار است وزارت نفت با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و یک شریک خارجی بسازد. شکل دیگر این همکاری هم این است که یک بانک و شرکت دانش‌بنیان داخلی با همکاری شرکت خارجی، برای ساخت این اقلام اقدام می‌کنند که نمونه موفق این قراردادها، ساخت مته حفاری جهت‌دار بود که در نتیجه همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و مجموعه شرکت دانش‌بنیان و وزارت نفت به نتیجه رسید.
وی با تأکید بر اینکه بیشترین میزان ساخت بار اول و تجهیزات های‌تک در شرکت ملی نفت و محصولات بالادستی‌ها و تجهیزات درون‌چاهی و تجهیزات سر چاهی، اکتشاف و توسعه معادن و... قرار دارد، افزود: در این دوره به‌صورت چشمگیر از طریق اداره کل نظام تأمین و تجاری‌سازی بحث پیاده‌سازی نظام کیفی مورد توجه قرار گرفته است و تلاش کرده‌ایم از ظرفیت انجمن نفت ایران استفاده کنیم. همچنین این انجمن می‌تواند در شکلی چابک‌تر در بخش صدور گواهینامه کیفیت فعال شود، به‌عنوان نمونه می‌تواند در بخش تجهیزات ضد انفجار اقدام کند که بسیار حادثه‌خیز است.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با تأکید بر اینکه یکی از دغدغه‌های مهم در ساخت بار اول، کنترل کیفیت این تجهیزات است، گفت: اگر این کنترل صورت نگیرد و تجهیزات در نقاط خطرپذیر استفاده شود، می‌تواند حوادثی را در پی داشته باشد از این رو لازم است این تجهیزات گواهی ضد انفجار داشته باشند.
خوانساری ادامه داد: پیش‌تر گواهی ضد انفجار تنها از خارج کشور تأیید می‌شد، اما ما با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و سازندگان داخلی زمینه‌ای را فراهم کردیم که این گواهی نیز از سوی انجمن نفت با همان استانداردهای بین‌المللی و نظام کیفیتی بین‌الملل پیاده شود.
ساماندهی کیفیت آزمایشگاه‌ها
وی با تأکید بر اینکه با پیاده‌سازی این روند بسیاری از هزینه‌ها و زمان‌بندی‌ها کاهش می‌یابد، افزود: هزینه‌های صدور گواهی کیفیت بین‌الملل از خارج کشور برای شرکت‌های دانش‌بنیان سازنده داخلی قابل توجه بود که با این روند، کاهشی چشمگیر دارد. از سوی دیگر فرآیند گواهینامه بین‌المللی برای شرکت‌هایی که صادرات کالا دارند نیز تسهیل می‌شود، همچنین هم‌اکنون سازمان ملی استاندارد، به‌عنوان مرکز اعتبار دهی بین‌المللی در کشور فعال است و ما به دنبال این هستیم که انجمن نفت ایران نیز به‌عنوان مرکز ارتباط دهی بین‌المللی به نظام بین‌المللی کیفیت وصل شود. برای این هدف هم مذاکراتی انجام و مجوزها و تأییدیه‌هایی گرفته شده و امیدواریم در شش ماه آینده نخستین تأییدیه‌ها برای انجمن نفت به نتیجه برسد.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با تأکید بر اینکه به‌واسطه این تغییرات در تعیین کیفیت برنامه‌ای برای ساماندهی آزمایشگاه‌های مورد استفاده در صنعت نفت هم در دستور کار قرار گرفته است، افزود: با اینکه این آزمایشگاه‌ها گواهینامه ایزو ۱۷۰۲۵ بین‌المللی را دارند، قابلیت خدمات‌دهی به تجهیزات صنعت نفت را در سطح کیفیت بالا ندارند و ما مجبور شده‌ایم این آزمایشگاه‌ها را ساماندهی و پایش مجدد کنیم تا میزان حوادث را در مجموعه صنعت نفت به حداقل برسانیم که بیشتر این آزمایشگاه‌ها خصوصی و در خارج از صنعت نفت هستند.
خوانساری افزود: دستورعمل این برنامه صادر شده و در مرحله تأمین بودجه است و به محض اینکه تأمین شود، فرآیند ارزیابی‌ها هم آغاز می‌شود. فکر می‌کنم در ۶ ماه آینده ما نخستین فهرست آزمایشگاه‌های مورد تأیید وزارت نفت را ابلاغ می‌کنیم تا چهار شرکت اصلی از آن استفاده کنند.
وی با تأکید بر اینکه با این رویکرد کلی در مورد نظام ارزیابی عملکردها، انجمن نفت به‌عنوان یک سرمایه مورد بازیابی قرار می‌گیرد و کارکردی مهم پیدا می‌کند، افزود: این انجمن می‌تواند موقعیت مستقل و چابک خود را حفظ و همزمان می‌تواند سیاست‌گذاری‌های صنعت نفت را پیاده کند.
با توجه به اینکه بنده عضو انجمن صنعت نفت ایران هستم، سیاست‌گذاری‌هایی را هم در حال تدوین داریم که برای صنعت نفت کاربرد بیشتری داشته باشد.
ایجاد نظام انگیزشی برای مدیران
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت در پاسخ به این پرسش که بدنه صنعت نفت و مجموعه‌های اجرایی تا چه اندازه در رعایت این قواعد موظف هستند و این قوانین ضمانت اجرایی دارند، گفت: اگرچه اقدام‌های زیادی در این حوزه انجام شده، اما هنوز موضوع فرهنگ‌سازی ساخت داخل ضعیف است و افزون بر ۱۱۰ سال از عمر صنعت نفت که ۱۰۰ درصد وابسته به خارج از کشور بود، می‌گذرد، اما با تغییر در رویه‌های قدیمی امروز ۸۰ درصد تجهیزات صنعت نفت داخلی شده است.
خوانساری ادامه داد: اگرچه این روند طولانی و زمان‌بر است اما فرهنگ‌سازی در حال اتفاق است و رویکرد مدیران و نیروهای بدنه صنعت نفت به این سمت است که به نیروها و تجهیزات و دانش داخلی اعتماد کنند.
وی افزود: مدیران در این سال‌ها به دلایل مختلف از جمله احتمال حادثه و خدشه به روند تولید ریسک استفاده از تجهیزات ایرانی را قبول نمی‌کردند و الزامی هم برای این رویکرد وجود نداشت. در عین حال تأییدیه‌هایی برای استفاده از تجهیزات جدید لازم بود که هرکدام مراحل سختی داشتند و باعث می‌شد مراحل سفارش خارجی تجهیزات راحت‌تر باشد.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت گفت: از این رو برای کاهش این اثرها برای مدیران تصمیم‌گیر، یک نظام انگیزشی کارکنان صنعت نفت در بخش ساخت داخل را تنظیم و به معاونت منابع انسانی ارسال کردیم که در صورت تصویب این نظام انگیزشی در شورای عالی اداری برای مدیرانی که در بخش ساخت داخل اقدام‌هایی اثرگذار داشته‌اند، ابزارهای انگیزشی پیش‌بینی شده است تا تشویق شوند و این مسیر پررنگ‌تر دنبال شود.
خوانساری در ادامه به نقش و اثرگذاری رسانه‌ها در پررنگ‌سازی این تلاش‌ها و فرهنگ‌سازی ساخت داخل و ایجاد انگیزه برای مدیران و کارکنان پرداخت و گفت: اصحاب رسانه که در دل صنعت نفت حضور دارند، می‌توانند با گزارش‌های امیددهنده و روشنگرانه در مورد این تلاش‌ها، اثرگذاری زیادی داشته باشند.
وی یادآور شد: رسانه‌ها می‌توانند بدون هر اغراقی این اثرگذاری را در ساخت داخل و سهمی که در توسعه صنعت نفت ایجاد شده است نشان دهند، همچنین مدیران و افراد درگیر در پروژه‌های اجرایی تلاش زیادی دارند، اما ممکن است این تلاش‌ها به‌خوبی دیده نشود و لازم است با در نظر گرفتن محدودیت‌ها این تلاش‌ها بازتاب داشته باشد.
انتهای پیام/.
در مهم‌ترین داده آماری اعلام شده است ۶۵ درصد کل قراردادهای ساخت بار اول بین همه دولت‌ها تاکنون در این دو سال و اندی فعالیت دولت سیزدهم اجرا شده است.
وزارت نفت با ابلاغ بخشنامه‌ها و قوانین مختلف، اصلاحات روندها و اقدام‌های حمایتگرانه از شرکت‌های دانش‌بنیان، شرایط را برای ساخت داخل تجهیزات فراهم کرده است. در عین حال در وزارت نفت بخش‌های مختلفی این مسئله محوری و مهم را به شکلی مستمر دنبال می‌کنند که یکی از آنها اداره کل تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت است.
غلامرضا خوانساری، مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت به‌عنوان یکی از افراد مسئول به‌منظور اطلاع بیشتر از اقدام‌های انجام‌شده درباره ساخت بار اول گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید.
بیش از یک دهه از تلاش صنعت نفت برای ساخت داخل قطعات و تجهیزات صنعت نفت و بومی‌سازی دانش فنی می‌گذرد و وزارت نفت در این سال‌ها از این هدف پا پس نکشیده و به‌خصوص در دو سال و اندی اخیر، دولت سیزدهم این مأموریت مهم را بیش از همیشه دنبال کرده است. وزارت نفت با ابلاغ بخشنامه‌ها و قوانین مختلف، اصلاحات روندها و اقدام‌های حمایتگرانه از شرکت‌های دانش‌بنیان، شرایط را برای ساخت داخل تجهیزات فراهم کرده است. در عین حال در وزارت نفت، بخش‌های مختلفی همچون اداره کل تأمین و تجاری‌سازی فناوری این موضوع محوری و مهم را به شکلی مستمر دنبال می‌کنند.
احتمال اشباع بازار برای ساخت داخلی‌ها
خوانساری با اشاره به وظیفه اصلی این اداره که تجاری‌سازی فناوری صنعت نفت را به عهده دارد، افزود: در واقع سیاست‌گذاری‌ها در بخش ساخت و تأمین کالا و تجاری‌سازی کالا در این مجموعه انجام می‌شود. این مجموعه سیاست‌گذار و راهبر است تا تلاش‌های دولت سیزدهم در بخش ساخت داخل و تجاری‌سازی را جلو ببرد.
وی به نام‌گذاری و توجهی که مقام معظم رهبری در مورد پارسال و امسال داشته‌اند و رویکرد دولت سیزدهم در حمایت از شرکت‌های سازنده داخلی اشاره کرد و گفت: در دولت سیزدهم نگاهی ویژه به شرکت‌های دانش‌بنیان به‌وجود آمده است که تسهیل‌گری در ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به صنعت نفت و اضافه شدن آنها به فهرست بلند سازندگان صنعت نفت، همچنین ارائه امتیازهای ویژه در ارزیابی شرکت‌ها برای ورود به فهرست بلند منابع نفت تا حمایت‌هایی از جنس پشتیبانی و تدارکات، صادرات خدمات فنی مهندسی و تجاری‌سازی و حمایت در بازار داخلی از جمله این موارد است که جداگانه مورد توجه قرار گرفته‌اند و شاهد تحولات خوبی بوده‌ایم.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با تأکید بر اینکه باید برای آینده حضور این شرکت‌ها در صنعت نفت نیز برنامه‌ریزی شود و ممکن است بازار داخل برای محصولات و خروجی این شرکت‌ها اشباع شود، افزود: این احتمال زیاد است که این شرکت‌ها در آینده نزدیک در بخش تجاری‌سازی محصول، با مشکل مواجه شوند و به همین دلیل در این دولت، نگاهی ویژه در بخش صادرات خدمات فنی و مهندسی به‌وجود آمده است.
همکاری ۶۶۳ شرکت دانش‌بنیان با صنعت نفت
خوانساری با اعلام اینکه هم‌اکنون افزون بر ۶۶۳ شرکت دانش‌بنیان با صنعت نفت در ارتباط و همکاری هستند، گفت: این تعداد از رقم ۵۰۰ شرکتی که وزیر نفت در ابتدای امسال اعلام کرد، بیشتر شده است. هم‌اکنون حدود ۴۲۰ شرکت دانش‌بنیان در فهرست بلند وزارت نفت قرار دارند و بقیه شرکت‌ها در پروژه‌های پژوهشی صنعت نفت فعال هستند و فعالیت‌های پژوهشی مورد تأیید صنعت نفت را انجام می‌دهند.
وی ادامه داد: رشد تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان نشان می‌دهد دولت سیزدهم به‌صورت عملی موضوع حمایت از دانش‌بنیان‌ها را اجرایی کرده است و در توضیح بیشتر باید گفت طبق تقسیم‌بندی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، حدود ۱۸۹ مورد از این شرکت‌ها نوپا، ۳۳۶ مورد نوآور و ۱۳۸ شرکت دیگر فناور هستند.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با تأکید بر اینکه بر اساس آمارهای معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری وزارت نفت در بخش ساخت داخل در دو سال گذشته مقام نخست را در کل سازمان‌های کشور در بخش ساخت بار اول به‌دست آورده است، افزود: در بخش ساخت بار اول بیش از ۵۴ قرارداد را به امضا رسانده‌ایم که طرف قراردادمان ۴۳ شرکت دانش‌بنیان است.
خوانساری گفت: این میزان قرارداد افزون بر ۶۵ درصد کل قراردادهای بار اولی است که تاکنون در همه دولت‌ها اجرا شده است، همچنین ارزش قراردادهای تولید بار اولی که تاکنون امضا شده، بالغ بر ۸۰ میلیون دلار است که رشد ۵۰۰ درصدی نشان می‌دهد، از این رو از نظر ارزشی نیز ارزش قراردادی این تعداد قرارداد نیز ۸۰ درصد ارزش کل قراردادهای ساخت بار اول تاکنون بوده که در دولت سیزدهم رقم خورده است، همچنین در نتیجه این قراردادها، شاهد بیش از ۳۵۰ میلیون دلار صرفه‌جویی در موضوع قراردادهای ساخت بار اول بوده‌ایم.
آمار امیدبخش
وی با تأکید بر اینکه قراردادهای ساخت بار اول در چهار شرکت اصلی وزارت نفت تقسیم‌بندی شده است، افزود: از آن ۵۴ قرارداد امضاشده حدود ۲۲ مورد در شرکت ملی نفت ایران، ۲۱ قرارداد در شرکت ملی گاز ایران، هفت قرارداد در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و چهار قرارداد در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران بوده است.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت یادآور شد: ارزش قراردادهای امضاشده حدود ۸۰ میلیون دلار بوده و ارزش قراردادهای در دست اقدام در حوزه ساخت بار اول بیش از ۱۲۷ میلیون دلار است که این ارقام نشان می‌دهد در دوره یک‌ساله ( ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲) رشدی چشمگیر نسبت به پارسال یعنی سال ۱۴۰۰ تا۱۴۰۱ در بخش اقلام ساخت بار اول رقم خورده است.
خوانساری با اشاره به توافقنامه وزارت نفت و معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در موضوع حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان به امضا رسیده است، افزود: ارزش این توافقنامه بیش از ۲ میلیارد دلار است و شامل اقلام گلوگاهی صنعت نفت می‌شود. در این اقلام هفت کلان‌پروژه تعریف شده و امکان اضافه شدن قراردادهای بعدی و کلان‌پروژه‌های بعدی از سوی کارگروه مربوطه وجود دارد.
وی در توضیح مزایای این توافقنامه افزود: در قالب این توافقنامه ابزارهای حمایتی و تسهیلاتی به‌ویژه از طریق صندوق‌های مربوطه فراهم می‌شود. مواردی که از طریق این توافقنامه پیگیری می‌شود، مجوز ساخت بار اول را مستقیماً از معاونت فناوری ریاست جمهوری دریافت می‌کنند. یعنی در آنجا مصوبه‌های مربوطه به‌طور مستقیم برایشان صادر و فرآیند تأییدیه طی می‌شود. نخستین مورد از هفت قرارداد حدود یک ماه پیش به ارزش ۲ میلیارد دلار به امضا رسید، البته این قراردادها قابلیت توسعه و اضافه شدن نیز دارند.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت به بخش دیگری از قراردادهای دانش‌بنیان‌ها پرداخت که موضوع‌های پژوهشی وزارت نفت را دنبال می‌کنند و گفت: حدود ۸۱ قرارداد به ارزش ۷۷ میلیون دلار با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها داریم. این پروژه‌ها به جز قراردادهای ساخت بار اول با وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است. در این قراردادها با وزارت دفاع حدود هفت قرارداد به ارزش ۲ میلیارد دلار و هزار میلیون تومان است امضا شده است.
مجتمع پارس جنوبی، رتبه نخست ارتباط با دانش‌بنیان‌ها
خوانساری با اعلام اینکه در موضوع ساخت بار اول در وزارت نفت، مجتمع گازی پارس جنوبی به‌واسطه دریافت بیشترین ابلاغیه‌های تولیدات بار اول و امضا بیشترین قراردادهای تولید بار اول مقام نخست را به‌دست آورده است، افزود: در واقع بیشترین تعداد طرح‌های تولید بار اول پایان‌یافته در این مجموعه، به‌عنوان کارفرما رقم خورده و مجتمع پارس جنوبی، فعالیت چشمگیری در میان سایر مجموعه‌ها داشته است که در برنامه‌های آینده تقدیرهای لازم را از این مجموعه خواهیم داشت.
وی با اشاره به مسئله توسعه صادرات و توسعه تجارت بین‌الملل برای شرکت‌های سازنده تجهیزات بار اول گفت: کارگروه صادرات خدمات فنی و مهندسی در وزارت نفت با همکاری معاونت امور بین‌الملل بازرگانی وزارت نفت و معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت به‌منظور بازاریابی برای شرکت‌های دانش‌بنیان خصوصی و سازنده تشکیل شده است.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت افزود: در این کارگروه تسهیل‌گری و تنظیم‌گری در فرآیند تسهیل صادرات با همکاری وزارت صمت انجام می‌شود و سازمان توسعه تجارت و مجموعه وزارت صمت به‌واسطه ارتباطاتی که با مقام‌های کشورهای مختلف دارد، مذاکرات و کمیسیون‌های مشترکی را به‌صورت فعال نگه می‌دارد. در واقع وزارت نفت تلاش می‌کند شرکت‌های دانش‌بنیان را در مسیر صادرات پشتیبانی کند.
خوانساری گفت: فروش ۲۰ میلیون دلار کاتالیست تنها به کشور روسیه، همکاری در پالایشگاه ال‌پالیتو ونزوئلا و استفاده از بیش از ۶۵ هزار قلم کالای ایرانی در این پالایشگاه، نمونه‌هایی از این حمایت‌ها بوده است. مجموعه صادرات خدمات فنی و مهندسی که الان با پتروشیمی‌های ونزوئلا برقرار شده و پیش‌بینی می‌شود بالغ بر یک صد میلیون دلار ارزش داشته باشد نیز در همین راستا بوده است و همچنان پیشنهادهای دیگری در کشورهای خارجی داریم که امیدواریم به نتیجه برسد.
وی با تأکید بر اینکه موضوع همکاری این شرکت‌های دانش‌بنیان با کشورهای خارجی تأمین تجهیزات و دانش فنی است که مستقیم از طریق خود این شرکت‌ها پیگیری می‌شود، افزود: شرکت‌های سازنده و دانش‌بنیان به‌طور عمده تولید داخل داشته‌اند و کالاهایشان مصرف داخلی داشته، اما تعدادی از این محصولات در پتروشیمی و یا پالایشگاه کشورهای دیگر کاربرد داشته است، از این رو بعضی از کشورها به‌واسطه تحریم یا هزینه‌های هنگفتی که استفاده از برندهای اروپایی در پی دارد به استفاده از محصولات ایرانی روی آورده‌اند، همچنین شرکت‌های ایرانی زیادی به‌واسطه تحریم توانسته‌اند تجهیزات و دانش فنی را به دست بیاورند و امروزه صادرات خدمات فنی و مهندسی را انجام می‌دهند.
۸۵ قلم کالای جدید در نوبت معرفی
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با اشاره به حمایت وزارت نفت از ساخت داخل و ابلاغ دستورعمل ممنوعیت خرید کالای خارجی گفت: تاکنون افزون بر ۲۰۵ قلم کالا با ابلاغیه وزیر نفت به کل شرکت‌های تابع معرفی شده و هم‌اکنون حدود ۸۵ قلم کالای دیگر در دست بررسی است که در صورت تأیید نهایی وزیر، ابلاغ و اجرا می‌شود و عدم رعایت از آن تخلف به‌شمار می‌آید و از طریق دستگاه نظارتی کنترل می‌شود، البته گاهی ممکن است موارد تخلفی در اجرای این مصوبه هم وجود داشته باشد، اما سازمان بازرسی و دستگاه نظارتی این موارد را دنبال و دلایل و مسیرهای عدم اجرای مصوبه را پیگیری می‌کنند.
خوانساری با تأکید بر اینکه در بحث صادرات خدمات فنی مهندسی احیای دیپلماسی با کشورهای دیگر از طریق دستگاه دیپلماسی دولت اهمیت زیادی دارد، گفت: ارتباط دیپلماسی که هم‌اکنون با روسیه، آفریقای جنوبی، آمریکای لاتین، چین و کشورهای منطقه داریم، نمونه خوبی از این همکاری و اثرگذاری است و نقشه راهی که برای روسیه تنظیم شده بسیار قوی است و بعضی از موارد آن منجر به امضا قرارداد شده است.
وی با بیان اینکه تبادل کالاهای صنعت نفت و دانش فنی صنعت نفت و خدمات فنی مهندسی می‌تواند با کشورهایی که تعاملات قدیمی در حوزه نفت و گاز با آنها داشته‌ایم، بیشتر باشد، افزود: کتابچه‌ای حاوی مشخصات شرکت‌های سازنده و دانش‌بنیان داخلی تهیه‌شده که به‌زودی چاپ و در اختیار مقام‌های اجرایی دولت قرار می‌گیرد تا در مذاکرات و نشست‌هایی که با مقام‌های کشورهای دیگر دارند، در اختیار نمایندگان آن کشورها قرار داده شود.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت ادامه داد: در واقع از طریق سفرا می‌توانیم در کشورهایی که با آنها هر فعالیت خدمات فنی مهندسی صنعت نفت داریم، ارتباط بیشتری برقرار کنیم. در این کتابچه افزون بر شرکت‌های حاضر در فهرست بلند صنعت نفت، شرکت‌هایی که دانش‌بنیان نیستند، ولی سازنده تجهیزات صنعت نفت هستند نیز قرار دارند.
خوانساری در پاسخ به این پرسش که هریک از این شرکت‌ها در چه حوزه‌هایی بیشتر فعالیت داشته‌اند، گفت: ۴۲۰ شرکتی که در فهرست بلند صنعت نفت قرار دارند در جریان کالای مورد تأیید صنعت نفت و در واقع تأمین تجهیزات و ساخت تجهیزات قرار دارند و مابقی این شرکت‌ها پروژه‌های پژوهشی دارند و گاه تحقیقاتشان منتج به دانش فنی و یک محصول می‌شود و وزارت نفت در فرآیند تجاری‌سازی آنها را همراهی می‌کند.
وی با اشاره به اینکه عدد مشخص و دقیقی در مورد تعداد کالاها و تجهیزات بومی شده یا در نوبت ساخت داخل وجود ندارد، در مورد دلایل این موضوع افزود: تعریف تجهیزات در بخش‌های مختلف متفاوت است. بسیاری از این تجهیزات در قالب یک پکیج قرار دارند یا با چند تجهیز دیگر همراه است، به همین دلیل ممکن است برای کل آن تجهیز یا هر قطعه آن نام‌گذاری و دسته‌بندی متفاوتی وجود داشته باشد، بنابراین نیاز است که آمارها بر اساس استاندارد تقسیم‌بندی تجهیز مورد نظر تعریف شود و یک همسان‌سازی وجود داشته باشد، با این حال از لحاظ درصدی می‌توان گفت که افزون بر ۸۰ درصد قطعات صنعت نفت بومی‌سازی شده است.
سامانه شناسایی فرآیند ساخت داخل
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با اشاره به سامانه‌ای که در دست تنظیم است، گفت: در سامانه‌ای که مربوط به کالاهای ساخت بار اول صنعت نفت است، این اعداد و ارقام در یک چارچوب قرار می‌گیرد و هر شرکت اصلی، زیرمجموعه وزارت نفت یا وابسته، قطعات بومی‌سازی‌شده را در این دسته‌بندی قرار می‌دهند و مشخص می‌شود چه قطعاتی با پشتیبانی و بیمه تأمین شده و چه قطعاتی در سرویس قرار دارند یا نیازمندی‌های هر بخش چیست. به عبارت دیگر در این سامانه که در وزارت نفت در حال پیاده‌سازی است، در واقع آمار کل ساخت داخل و فرآیند آن قرار می‌گیرد و از همین طریق ارزیابی عملکرد شرکت‌های اصلی و تابع نیز انجام می‌شود.
خوانساری با اعلام اینکه این سامانه از ۶ ماه تا یک سال آینده تکمیل و به‌روزرسانی می‌شود، گفت: در این سامانه آخرین آمارهای ساخت داخل، ارزش کالای ساخت داخل، مقایسه عملکرد شرکت‌ها، مشوق‌ها و خطاهای اجرایی، ارزیابی می‌شوند. این سامانه هم‌اکنون نهایی شده و در حال رفع آخرین ایرادهای فنی است.
وی ادامه داد: این داشبورد اطلاعاتی در اختیار کل مدیران صنعت نفت قرار می‌گیرد و آنها می‌توانند افزون بر مشاهده وضعیت شرکت خود، عملکرد سایر شرکت‌ها را هم بررسی کنند و در این مسیر ضمن جلوگیری از اقدام‌های موازی، نوعی رقابت برای ساخت داخل نیز ایجاد می‌شود.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت گفت: با راه‌اندازی این سامانه افزون بر زیرمجموعه‌های صنعت نفت که عملکرد خود و یکدیگر را رصد می‌کنند، شرکت‌های دانش‌بنیان بیرون از مجموعه وزارت نفت هم می‌توانند عملکرد خود را به نمایش بگذارند و با سایر شرکت‌ها ارتباط برقرار کنند. این فضا انگیزه‌ای برای ارتباط شرکت‌ها و ایجاد فضای رقابتی می‌شود.
خوانساری افزود: با راه‌اندازی این سامانه، عمق عملکرد وزارت نفت در ساخت داخل به‌صورت شفاف مشخص می‌شود و در این میان اقلام گلوگاهی صنعت نفت هم که با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شناسایی شده‌اند، کامل می‌شود. اقلام گلوگاهی مواردی هستند که قرار است وزارت نفت با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و یک شریک خارجی بسازد. شکل دیگر این همکاری هم این است که یک بانک و شرکت دانش‌بنیان داخلی با همکاری شرکت خارجی، برای ساخت این اقلام اقدام می‌کنند که نمونه موفق این قراردادها، ساخت مته حفاری جهت‌دار بود که در نتیجه همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و مجموعه شرکت دانش‌بنیان و وزارت نفت به نتیجه رسید.
وی با تأکید بر اینکه بیشترین میزان ساخت بار اول و تجهیزات های‌تک در شرکت ملی نفت و محصولات بالادستی‌ها و تجهیزات درون‌چاهی و تجهیزات سر چاهی، اکتشاف و توسعه معادن و... قرار دارد، افزود: در این دوره به‌صورت چشمگیر از طریق اداره کل نظام تأمین و تجاری‌سازی بحث پیاده‌سازی نظام کیفی مورد توجه قرار گرفته است و تلاش کرده‌ایم از ظرفیت انجمن نفت ایران استفاده کنیم. همچنین این انجمن می‌تواند در شکلی چابک‌تر در بخش صدور گواهینامه کیفیت فعال شود، به‌عنوان نمونه می‌تواند در بخش تجهیزات ضد انفجار اقدام کند که بسیار حادثه‌خیز است.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با تأکید بر اینکه یکی از دغدغه‌های مهم در ساخت بار اول، کنترل کیفیت این تجهیزات است، گفت: اگر این کنترل صورت نگیرد و تجهیزات در نقاط خطرپذیر استفاده شود، می‌تواند حوادثی را در پی داشته باشد از این رو لازم است این تجهیزات گواهی ضد انفجار داشته باشند.
خوانساری ادامه داد: پیش‌تر گواهی ضد انفجار تنها از خارج کشور تأیید می‌شد، اما ما با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و سازندگان داخلی زمینه‌ای را فراهم کردیم که این گواهی نیز از سوی انجمن نفت با همان استانداردهای بین‌المللی و نظام کیفیتی بین‌الملل پیاده شود.
ساماندهی کیفیت آزمایشگاه‌ها
وی با تأکید بر اینکه با پیاده‌سازی این روند بسیاری از هزینه‌ها و زمان‌بندی‌ها کاهش می‌یابد، افزود: هزینه‌های صدور گواهی کیفیت بین‌الملل از خارج کشور برای شرکت‌های دانش‌بنیان سازنده داخلی قابل توجه بود که با این روند، کاهشی چشمگیر دارد. از سوی دیگر فرآیند گواهینامه بین‌المللی برای شرکت‌هایی که صادرات کالا دارند نیز تسهیل می‌شود، همچنین هم‌اکنون سازمان ملی استاندارد، به‌عنوان مرکز اعتبار دهی بین‌المللی در کشور فعال است و ما به دنبال این هستیم که انجمن نفت ایران نیز به‌عنوان مرکز ارتباط دهی بین‌المللی به نظام بین‌المللی کیفیت وصل شود. برای این هدف هم مذاکراتی انجام و مجوزها و تأییدیه‌هایی گرفته شده و امیدواریم در شش ماه آینده نخستین تأییدیه‌ها برای انجمن نفت به نتیجه برسد.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت با تأکید بر اینکه به‌واسطه این تغییرات در تعیین کیفیت برنامه‌ای برای ساماندهی آزمایشگاه‌های مورد استفاده در صنعت نفت هم در دستور کار قرار گرفته است، افزود: با اینکه این آزمایشگاه‌ها گواهینامه ایزو ۱۷۰۲۵ بین‌المللی را دارند، قابلیت خدمات‌دهی به تجهیزات صنعت نفت را در سطح کیفیت بالا ندارند و ما مجبور شده‌ایم این آزمایشگاه‌ها را ساماندهی و پایش مجدد کنیم تا میزان حوادث را در مجموعه صنعت نفت به حداقل برسانیم که بیشتر این آزمایشگاه‌ها خصوصی و در خارج از صنعت نفت هستند.
خوانساری افزود: دستورعمل این برنامه صادر شده و در مرحله تأمین بودجه است و به محض اینکه تأمین شود، فرآیند ارزیابی‌ها هم آغاز می‌شود. فکر می‌کنم در ۶ ماه آینده ما نخستین فهرست آزمایشگاه‌های مورد تأیید وزارت نفت را ابلاغ می‌کنیم تا چهار شرکت اصلی از آن استفاده کنند.
وی با تأکید بر اینکه با این رویکرد کلی در مورد نظام ارزیابی عملکردها، انجمن نفت به‌عنوان یک سرمایه مورد بازیابی قرار می‌گیرد و کارکردی مهم پیدا می‌کند، افزود: این انجمن می‌تواند موقعیت مستقل و چابک خود را حفظ و همزمان می‌تواند سیاست‌گذاری‌های صنعت نفت را پیاده کند.
با توجه به اینکه بنده عضو انجمن صنعت نفت ایران هستم، سیاست‌گذاری‌هایی را هم در حال تدوین داریم که برای صنعت نفت کاربرد بیشتری داشته باشد.
ایجاد نظام انگیزشی برای مدیران
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت در پاسخ به این پرسش که بدنه صنعت نفت و مجموعه‌های اجرایی تا چه اندازه در رعایت این قواعد موظف هستند و این قوانین ضمانت اجرایی دارند، گفت: اگرچه اقدام‌های زیادی در این حوزه انجام شده، اما هنوز موضوع فرهنگ‌سازی ساخت داخل ضعیف است و افزون بر ۱۱۰ سال از عمر صنعت نفت که ۱۰۰ درصد وابسته به خارج از کشور بود، می‌گذرد، اما با تغییر در رویه‌های قدیمی امروز ۸۰ درصد تجهیزات صنعت نفت داخلی شده است.
خوانساری ادامه داد: اگرچه این روند طولانی و زمان‌بر است اما فرهنگ‌سازی در حال اتفاق است و رویکرد مدیران و نیروهای بدنه صنعت نفت به این سمت است که به نیروها و تجهیزات و دانش داخلی اعتماد کنند.
وی افزود: مدیران در این سال‌ها به دلایل مختلف از جمله احتمال حادثه و خدشه به روند تولید ریسک استفاده از تجهیزات ایرانی را قبول نمی‌کردند و الزامی هم برای این رویکرد وجود نداشت. در عین حال تأییدیه‌هایی برای استفاده از تجهیزات جدید لازم بود که هرکدام مراحل سختی داشتند و باعث می‌شد مراحل سفارش خارجی تجهیزات راحت‌تر باشد.
مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت گفت: از این رو برای کاهش این اثرها برای مدیران تصمیم‌گیر، یک نظام انگیزشی کارکنان صنعت نفت در بخش ساخت داخل را تنظیم و به معاونت منابع انسانی ارسال کردیم که در صورت تصویب این نظام انگیزشی در شورای عالی اداری برای مدیرانی که در بخش ساخت داخل اقدام‌هایی اثرگذار داشته‌اند، ابزارهای انگیزشی پیش‌بینی شده است تا تشویق شوند و این مسیر پررنگ‌تر دنبال شود.
خوانساری در ادامه به نقش و اثرگذاری رسانه‌ها در پررنگ‌سازی این تلاش‌ها و فرهنگ‌سازی ساخت داخل و ایجاد انگیزه برای مدیران و کارکنان پرداخت و گفت: اصحاب رسانه که در دل صنعت نفت حضور دارند، می‌توانند با گزارش‌های امیددهنده و روشنگرانه در مورد این تلاش‌ها، اثرگذاری زیادی داشته باشند.
وی یادآور شد: رسانه‌ها می‌توانند بدون هر اغراقی این اثرگذاری را در ساخت داخل و سهمی که در توسعه صنعت نفت ایجاد شده است نشان دهند، همچنین مدیران و افراد درگیر در پروژه‌های اجرایی تلاش زیادی دارند، اما ممکن است این تلاش‌ها به‌خوبی دیده نشود و لازم است با در نظر گرفتن محدودیت‌ها این تلاش‌ها بازتاب داشته باشد.
انتهای پیام/.
https://naftara.ir/vdcfexdy.w6dmtagiiw.html
پربيننده ترين خبرها