چالش های پیش روی صنعت پتروشیمی

اختصاصی نفت آرا، فرآورده‎‌های تولید شده در صنعت پتروشیمی در طیف وسیعی ازمحصولات مانند سوخت وسایل نقلیه،روغن موتور، قطعات خودرو، تجهیزات پزشکی، منسوجات، رنگ و... مورد استفاده قرار می‌گیرند.
با بررسی حجم تولید محصولات پتروشیمی در سال گذشته درمی‌یابیم که این صنعت سهمی 12درصدی از صنایع نفتی را به خود اختصاص داده است.
پیشرفت های قابل توجه فناوری و تکنولوژی از ابتدای قرن بیستم تاکنون سبب افزایش هزینه های عملیاتی (هزینه های یک شرکت برای اجرای عملیات تجاری خود به صورت روزانه)و هزینه های سرمایه ای(هزینه های شرکت برای خرید کالاهای فیزیکی و خدماتی مانند خرید تجهیزات کارخانه، سخت افزارها و نرم افزارهای رایانه‎‌ای یا وسایل حمل و نقل کالاو...) در صنعت پتروشیمی شده است و این صنعت را به یک صنعت متمرکز و رقابتی تبدیل کرده است.
پژوهشگران معتقدند صنعت پتروشیمی در سال های آینده با چند چالش مهم رو به رو خواهد شد كه چهره این صنعت و نحوه کار آن را تغییر خواهد داد.

محدودیت دسترسی به مواد اولیه
تولید مواد پتروشیمی و مشتقات آن بر اساس مواد اولیه معمول در صنعت پتروشیمی انجام می‌شود. مواد اولیه محصولات پتروشیمی، محصولات جانبي حاصل از استخراج نفت خام ، نظير ميعانات گازي و يا محصولات جانبي پالايشگاه ها از قبيل نفتا و اتان استحصالي از گاز طبيعي است. آمریکای شمالی و خاورمیانه منابع اصلی این مواد اولیه در صنعت پتروشیمی را تامین می کنند. پیش بینی ها حاکی از آن است که ظرف پنج سال آینده امکان سرمایه گذاری و تولید برای محصولات پتروشیمی بر پایه این مواد اولیه محدود خواهد شد. به عنوان مثال پیش بینی می شود که در 10 سال آینده دسترسی به مواد اولیه مرسوم در آمریکای شمالی حتی برای بازار داخلی نیز کاهش یابد.
بر اساس داده های گزارش شده توسط اتحادیه بین المللی گاز (IGU)، در آمریکای شمالی، تولید گاز در سال 2017نسبت به سال 2016 رشد ناچیزی داشته است (تقریباً 0.5٪) که این تحولات در میزان استخراج نفت و گاز آمریکای شمالی همزمان با سقوط مداوم قیمت نفت به دلیل وجود مازاد عرضه در بازار رخ داده بود.

رشد کند اقتصادهای بالغ
اقتصاد بالغ ، اقتصاد ملتی است که دارای جمعیتی پایدار و رشد اقتصادی کند است. این اقتصادها به مرحله پیشرفته توسعه رسیده اند که با کاهش رشد تولید ناخالص داخلی ، کاهش هزینه های زیرساخت ها و افزایش نسبی هزینه های مصرفی طبقه بندی می شوند. کشورهای دارای اقتصاد بالغ شامل ایالات متحده ، کانادا ، استرالیا، ژاپن و چندین کشور در اروپای غربی هستند.
تقاضا برای محصولات پتروشیمی ارتباط مستقیمی با رشد تولید ناخالص داخلی دارد؛ چرا که فرآورده‌های پتروشیمی در بیشتر صنایع مصرفی مانند کالاهای مصرفی ، اتومبیل ، ساخت و ساز ، نساجی و بهداشت و درمان کاربرد دارند.
کشور چین بزرگترین تولید کننده محصولات نهایی بر پایه فرآورده‌های پتروشیمی است که همین امر سبب می‌شود این کشور به بزرگترین بازار محصولات پتروشیمی دنیا بدل شود. اما وقوع جنگ تجاری بین کشورهای ایالات متحده و چین و کاهش فروش خودرو در چین به طور قابل توجهی بر تقاضا برای مواد پتروشیمی در چین تأثیر گذاشته است. علاوه بر این ، سرعت پایین رشد تولید ناخالص داخلی در چین و کاهش مصرف سرانه مواد پتروشیمی از دیگر عوامل اساسی هسهند که پیش بینی می شود تقاضا برای محصولات پتروشیمی در این کشور را تضعیف کنند.
سلسله اقدامات ضد حمله اقتصادی در چین كه عمدتاً از اقدامات آمریكا ناشی می شود , به عنوان جنگ تجاری بین آمریكا و چین شناخته می شود تاثیر مستقیمی بر افزایش قیمت چندین محصول پتروشیمی و خوراکی در چین داشته است .
ایالات متحده از آوریل 2019 سه دور تعرفه بر محصولات چینی اعمال کرده‌است که مجموعه ارزش آنها 250 میلیارد دلار برآورد شده است. افزایش تعرفه های اعمال شده بر واردات ایالات متحده، بر بازار چین تأثیر گذاشته و سبب افزایش قیمت کالاها در بازار جهانی نیز می‌گردد.
به عنوان مثال ، پیش بینی می شود که با افزایش تعرفه های واردات پروپان چینی تأمین پروپان برای مصرف داخلی از ایالات متحده آمریکا به صنعتی بدون رقیب تبدیل شود و همین موضوع سبب کمبود پروپیلن برای تولید اکریلیک ، پلی پروپیلن و سایر مشتقات این محصول در آمریکا شده است. و حتی اگر این فرآورده‌ها از کشورهای دیگر غیر از چین وارد شوند قیمت تمام شده این محصولات به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد که سبب بالارفتن نهایی قیمت محصولات تولید شده از فرآورده‌های پتروشیمی خواهد شد.
روند کاهشی حاشیه سود برخی از فرآورده‌های پتروشیمی
حاشیه سود (خالص) که مارجین هم به آن گفته می شود، یکی از نسبت های سودآوری است که از تقسیم سود (خالص) بر درآمد یا فروش به دست می‌آید. سود خالص که آخرین خط از صورت سود و زیان است، با کسر کردن همه هزینه های شرکت، از جمله هزینه های عملیاتی، هزینه مواد اولیه و هزینه های مالیاتی، از کل درآمد به دست می آید.
از سال 2016 بسیاری از شرکت های پتروشیمی در سراسر جهان شاهد کاهش حاشیه سود بوده اند. این کاهش حاشیه سود به دلیل افزایش هزینه های دستیابی به مواد اولیه و ثابت نگاه داشتن قیمت نهایی محصولات تولید شده به دلیل رقابتی بودن بازار رخ داده است .حداکثر کاهش حاشیه سود در فرآورده‌هایی مشاهده می شود که بر پایه ترکیبات معطر مانند پارا زایلن ، فنل و پلی آمید ساخته شده اند.
نوسانات قیمت نفت خام
قیمت نفت خامی که برای تولید بنزن ، اتیلن ، پروپیلن و سایر ترکیبات مورد نیاز در تولید محصولات پتروشیمی تصفیه می شود از سال 2005 در حال افزایش است . نوسانات شدید قیمت نفت خام در دهه گذشته بازار محصولات پتروشیمی را تحت تاثیر خود قرار داده است و منجر به عدم اطمینان سرمایه گذاری بالادستی و پایین دستی برای سرمایه گذاران در حوزه محصولات پتروشیمی شده است.