صنعت پتروشیمی شاخه ای از صنایع شیمیایی محسوب می‌شود؛ در این صنعت فرآورده های شیمیایی از مواد خام حاصل از نفت یا گاز طبیعی تولید می‌شود. البته این امکان وجود دارد که برخی از ترکیبات ساخته شده از نفت را از سایر سوخت های فسیلی مانند ذغال سنگ و گاز طبیعی یا منابع تجدید پذیر مانند ذرت، خرما و نیشکر به دست آورد.
آنچه که تصورش برای بیشتر افراد سخت است به کار رفتن فرآورده‌های پتروشیمی در تمامی محصولات زیبایی است. تقریبا تمام مواد شیمیایی ساخته دست بشر برگرفته از فرآورده‌های پتروشیمی هستند مگر آنکه از محصولات طبیعی مانند نارگیل یا گیاهان به دست آمده باشند. البته حتی این دسته از محصولات مشتق شده از طبیعت نیز بسته به فرآیند تولیدشان ممکن است حاوی مقادیری از فرآورده های پتروشیمی باشند.
همانطور که گفته شد از فرآورده‌های پتروشیمی در تهیه محصولات زیبایی به وفور استفاده می‌شود چرا که تولید آنها نسبتا ارزان است و در طیف وسیعی کارایی دارد و از آنها به عنوان مواد نگهدارنده برای افزایش ماندگاری محصولات، برای ایجاد یک بافت خاص یا پراکنده کردن عطر و رایحه‌ای ویژه استفاده می شود.
یکی از شناخته شده ترین منابع صنعت پتروشیمی نفت است که به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی آن در تهیه لوسیون های بدن کاربرد دارد.
اینگونه نیست که تمام محصولات پتروشیمی برای سلامت انسان ها مضر باشند؛ مشکل اصلی در استفاده از محصولات پتروشیمی به روند تصفیه آن ها باز می گردد. وقتی محصولات پتروشیمی به درستی تصفیه نمی‌شوند ظرفیت ترکیب با هیدروکربن های آروتیک چند حلقه ای که مواد سرطان زایی هستند را پیدا می کنند.
متاسفانه هیچ راهی برای دانستن آنکه یک ماده شیمیایی به درستی تصفیه شده است یا نه وجود ندارد مگر آنکه
تولید کننده تاریخ تصفیه کامل آن را درخواست کند؛ بنابراین عملا برای مصرف کنندگان غیر ممکن است که از
تمیز یا آلوده بودن فرآورده‌های پتروشیمی به کار رفته در محصولات زیبایی خود با خبر شوند.
در ذیل 5 محصول پتروشیمی رایج را برمی‌شماریم که درتهیه محصولات زیبایی کاربرد دارند و سبب ایجاد مشکلات بهداشتی و سلامتی می‌شوند.
روغن معدنی: روغن معدنی یکی از محصولات جانبی مایع است که از پالایش نفت خام برای تولید بنزین و دیگر فرآورده‌های نفتی به وجود می‌آید. این محصول پتروشیمی یک ماده رایج در لوسیون های بدن کودکان، پماد ها و محصولات آرایشی از جمله سایه چشم، رژگونه، کانسیلر، برق لب ،رژ لب ،مرطوب کننده و نرم کننده است. این روغن ارزان قیمت بسیار بی بو و بی مزه است. یکی از نگرانی های رایج در خصوص استفاده از روغن های معدنی در محصولات آرایشی این است که این روغن ها در لیست محصولات کامدوژنیک قرار دارند. (محصولات کامدوژنیک محصولاتی هستند که سبب مسدود شدن منافذ پوست و ایجاد آکنه های پوستی می‌شوند.)
البته موضوعی که نگرانی های بیشتری را برای استفاده از این روغن در محصولات زیبایی به همراه داشته است افزایش ریسک ابتلا به سرطان در اشخاصی است که به گونه ای، چه به عنوان تولید کننده، در خط تولید و چه به عنوان مصرف کننده با این محصول ارتباط داشته‌اند.
بنزن: مایعی بی‌رنگ، خوشبو و فرار است که متعلق به خانواده هیدروکربن ها است و در تولید صنعتی گروهی از مواد مانند پلی‌استایرن، لاستیک مصنوعی، نایلون، شوینده‌ها و رنگ‌ها استفاده می‌شود. بنزن ماده‌ای سمی و سرطانزا است که تمام مراحل کار با آن را باید در زیر هواکش انجام داد و در هنگام تماس با این ماده باید از دستکش های ویژه آزمایشگاهی استفاده کرد. تماس طولانی مدت با بنزن، تأثیرات مخربی را بر روی بافت‌های سازنده سلول‌های خون خصوصاً سلول های مغز استخوان می‌گذارد. عوارض تماس مزمن با بنزن، کاهش خون سازی بدن، ناتوانی در سیستم ایمنی بدن و همچنین سرطان خون، لوسمی، اختلال در سیستم تنفسی، فراموشی مزمن، تأخیر در استخوان بندی جنین انسان، صدمه به سیستم تولید مثل انسان، ناباروری، تولید تومورهای غدد لنفاوی و صدمه به کبد است. چندین مؤسسه از جمله انجمن تحقیقات سرطان دنیا، انجمن حفاظت محیط زیست آمریکا، اداره خدمات بهداشت آمریکا، بنزن را عامل سرطان خون (لوسمی) و دارای درجه سرطان زایی یک معرفی کرده‌اند. دوره پنهانی سرطان خون به‌طور معمول ۵ تا ۱۵ سال بعد از اولین تماس روی می‌دهد با این وجود این ماده سمی در تهیه محصولات زیبایی فاقد مجوز بهداشتی برای تولید کرم های نرم کننده و حالت دهنده مو به وفور استفاده می‌شوند.
تولوئن: تولوئن مایعی بی‌رنگ و با قابلیت اشتعال زایی از گروه هیدروکربن های آروماتیک است که به مقدار زیادی در قطران ذغال سنگ یافت می‌شود. تولوئن به عنوان حلال در صنایع مختلف مانند رنگ و رزین کاربرد دارد. با اکسایش تولوئن توسط یک اکسنده قوی نظیر سولفوسالیسیک اسید می‌توان به یکی از مشتقات تولوئن(بنزن) به نام بنزوئیک اسید دست یافت. بنزوئیک اسید جامدی سفید رنگ با بلورهای سوزنی شکل است که خاصیت ضد کپک داشته و به همین دلیل در صنعت سوسیس و کالباس‌سازی از آن استفاده می‌شود. کلیه مشتقات بنزن کم و بیش سرطانزا هستند.
به دلیل خاصیت حل‌شوندگی قوی تولوئن از این فرآورده پتروشیمی در تهیه لاک ناخن و رنگ مو استفاده می‌شود.
پژوهش ها نشان می‌دهد قرارگرفتن زنان باردار در معرض تولوئن به رشد و نمو جنین آسیب های جبران‌ناپذیری خواهد زد.
پارابن: پارابن ها یکی از پرکاربرد‌ترین محصولات در دسته مواد نگهدارنده هستد که در مواد آرایشی بهداشتی و دارویی به وفور استفاده می‌شوند. این ترکیبات و مشتقات آنها به طور عمده به خاطر خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی خود مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ترکیبات در شامپوها، مرطوب کننده‌های تجاری، کرم‌های اصلاح، داروهای موضعی/تزریقی، محصولات برنزه کننده پوست، محصولات آرایشی و خمیر دندان‌ها یافت می‌شوند. از پارابن‌ها به عنوان نگهدارنده مواد غذایی نیز استفاده می‌شود.
پارابن‌ها و ترکیبات آنها روی برچسب های لوازم آرایشی تحت عناوین متیل پارابن ، پروپیل پارابن، ایزوبوتیل پارابن ، اتیل پارابن ، بوتیل پارابن و E216 آورده می شوند.
تحقیقات در خصوص پارابن ها نشان می‌دهد که این مواد در ایجاد اختلال عملکرد غدد درون ریز و ابتلا به سرطان های مرتبط با این غدد تاثیر گذار هستند. در مطالعاتی که در دهه ۱۹۹۰ انجام شد مشخص شد پارابن‌ها نقش زنواستروژن را در بدن ایفا می‌کنند؛ با فاکتورهایی که مشابه استروژن در بدن هستند عمل می‌کنند .این به هم ریختگی در میزان هورمون استروژن به ایجاد سرطان سینه مرتبط است.
در تحقیقی که در سال ۲۰۰۴ توسط فیلیپا داربر محقق سرطان در بریتانیا صورت گرفت در بافت غدد سرطانی سینه وجود ماده پارابن تایید شد به همین دلیل کارشناسان حوزه سلامت در کشورهای مختلف توصیه کردندکه باید میزان استفاده از این ماده در محصولات بهداشتی و آرایشی محدود شود چون مشخص شده است که این ماده می‌تواند به مرور زمان در بدن انباشته شود و همین مساله ممکن است باعث بروز مشکلاتی در بدن شود که سلامتی انسان را تهدید خواهد کرد.
فتالات: فتالات ها که اغلب نرم کننده نامیده می‌شوند گروهی از مواد شیمیایی هستند که برای انعطاف‌پذیری پلاستیک و شکستن آن استفاده می‌شوند. بعضی از فتالات ها به عنوان حلال (مواد حل‌کننده) برای تولید موادی نظیر چسب‌ها، مواد شوینده، روغن‌های روان کننده، پلاستیک‌های اتومبیل، لباس‌های پلاستیکی (بارانی) و محصولات مراقبت شخصی (صابون‌ها، شامپوها، اسپری‌های مو و لاک‌های ناخن) استفاده می‌شوند.
همچنین فتالات ها کاربرد گسترده‌ای در صنعت عطرسازی دارند. تحقیق و بررسی کارشناسان بیانگر این است که نوعی ماده شیمیایی به نام دی اتیل فتالات که درعطر و محصول‌های آرایشی بهداشتی مورد استفاده هستند سبب ایجاد دگرگونی‌های هورمونی درجنین و بلوغ زود هنگام در دختران می‌شود.
استفاده از محصولات پتروشیمی در صنعت زیبایی به قدری فراگیر است که برای استفاده کنندگان عادی از این محصولات تشخیص ایمن یا ناایمن بودن محصول در دسترسشان به امری دشوار بدل شده است. در ادامه به ذکر چند نکته می‌پردازیم که به خریدران این امکان را می‌دهد تا با چند روش ساده محصولات مضر آرایشی و بهداشتی را از سایر انواع آن تشخیص بدهند.
به دنبال محصولات مرطوب کننده ای باشید که با روغن های گیاهی مانند بادام، آووکادو، آرگان، گل‌محمدی یا سایر روغن های حاصل از میوه ها ، سبزیجات و گیاهان تهیه شده اند.
لوسیون های تهیه شده با روغن نارگیل یا کره شی باتر را در صدر جدول انتخابی خود برای تهیه لوسیون های آرایشی قراردهید.
و در نهایت به برچسب made safe بر روی محصولات بهداشتی دقت کنید. در محصولاتی با برچسب ذکر شده هر ماده سازنده به صورت جداگانه مورد بررسی قرارداده می‌شود تا اطمینان حاصل شود که برای سلامتی انسان و اکوسیستم مضر نباشد.
https://naftara.ir/vdch.xnzt23nzzftd2.html
پربيننده ترين خبرها