به گزارش پایگاه خبری تحلیلی نفت آرا، قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی یا همان قانون پتروپالایشگاه در سال 98 توسط نمایندگان مجلس تصویب شد تا بدین صورت گام مهمی برای گذر از خام‌فروشی نفت و احداث پتروپالایشگاه‌ها برداشته شود.
پس از تصویب آیین‌نامه این قانون در هیئت وزیران و فراخوان عمومی وزارت نفت و بررسی طرح‌های پیشنهادی برای احداث واحدهای پالایشی و پتروپالایشی، در نهایت 8 طرح پتروپالایشگاهی شامل 5 طرح احداث پتروپالایشگاه نفت خام و 3 طرح پتروپالایشگاه میعانات گازی موردتایید وزارت نفت قرار گرفتند.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، اجرای این قانون که تاکنون سه بار مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است در دستور کار جدی وزارت نفت قرار گرفت تا وضعیت طرح‌ها موردبررسی قرار گرفته و موانع پیش‌روی آنها برداشته شود.
با توجه به اهمیت این طرح‌ها، در ادامه پرونده «8 طرح برگزیده پتروپالایشی» با هوشنگ فلاحتیان معاون وزیر نفت در امور برنامه‌ریزی به گفت‌و‌گو نشستیم تا درباره فراز و نشیب‌های اجرای قانون پتروپالایشگاه از سال 98 تا کنون و وضعیت طرح‌ها سوالاتی را بپرسیم.
هوشنگ فلاحتیان از جمله مدیرانی است که در دولت قبل نیز به عنوان معاون وزیر نفت در امور برنامه‌ریزی ایفای نقش کرده و مسئولیت اصلی اجرای قانون پتروپالایشگاه‌ها را بر عهده داشت. در دولت فعلی نیز با توجه به اهمیت اجرای این طرح‌ها، این مسئولیت خطیر بر عهده وی گذاشته شد.
مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:
- به عنوان سوال اول بهتر است ابتدا کمی درباره قانون پتروپالایشگاه‌ها صحبت کنیم. این قانون که اسم اصلی آن قانون «حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌های مردمی» است با چه ایده­ای تدوین و تصویب شد؟
فلاحتیان: این قانون با هدف جلوگیری از خام‌فروشی نفت ­خام و میعانات­ گازی و تخصیص میزان صادرات به عنوان خوراک پالایشگاه/پتروپالایشگاه­‌های جدیدالاحداث تدوین شده، که این مهم موجب  افزایش توانمندی کشور در مقابله با تحریم­‌های صادرات نفت خام و میعانات گازی بوده و با تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی و صنایع پایین­‌دست آن می­‌توان در جهت خودکفایی صنعت پتروشیمی گام برداشت.
صادرات محصولات پتروشیمی و ارزآوری برای کشور و جلوگیری از هدررفت میزان ارز جهت واردات محصولات پتروشیمی، از جمله مزایای دیگر اجرای این قانون است.
همچنین در خصوص تأمین منابع مالی طرح‌­های مشمول قانون مزبور، جدای از میزان سرمایه آورده سرمایه‌­گذار و کمک­ گرفتن از فاینانس‌­های مالی، با جمع آوری نقدینگی سرگردان در جامعه و سوق دادن آن به سمت تولید (معادل 30 درصد منابع مالی طرح­‌ها توسط سرمایه‌­های مردمی) می­‌توان بخشی از منابع مالی این طرح‌­ها را تأمین کرد. 
- از سال 98 تاکنون چه مراحلی برای اجرای این قانون طی شده است؟
فلاحتیان: با تصویب قانون حمایت توسط مجلس محترم شورای اسلامی در پایان تیرماه سال 98 و سپس تأیید شورای ‌نگهبان و ابلاغ آن به دولت، وزارت نفت درخصوص تهیه پیش‌­نویس آیین‌­نامه اجرایی قانون پتروپالایشگاه‌ها اقدام و آن را به هیئت محترم وزیران جهت تصویب ارائه کرد.
آیین­‌نامه اجرایی قانون مزبور در پایان دی ­ماه سال 98 توسط هیئت  وزیران تصویب و جهت اجرا به وزارت نفت ابلاغ شد. وزارت نفت نیز طی مهلت مقرر فراخوان قانون را مطابق فرآیند مربوطه در اواخر سال 98 برگزار کرده و در ابتدای سال 99 با دریافت مدارک، مستندات و توانمندی متقاضیان سرمایه­‌گذاری، نسبت به بررسی درخواست‌­ها اقدام کرد و نتایج را به متقاضیان اعلام کرد.
پس از آن معاونت برنامه­‌ریزی وزارت نفت در تاریخ 99/6/26 برای20 طرح برگزیده (12 طرح بهینه‌­سازی پالایشگاه‌­های موجود و 8 طرح احداث پالایشگاه/پتروپالایشگاه جدید) مجوزهای قانون پتروپالایشگاه‌ها را صادر کرد، که بنا به درخواست پالایشگاه لاوان، یکی از طرح‌­های بهینه‌­سازی آن شرکت حذف شد. در نتیجه در حال حاضر مجموع مجوزهای معتبر طرح‌های بهینه‌سازی پالایشگاه‌های موجود تعداد 11 فقره است.
بعد از اصلاح قانون پتروپالایشگاه‌ها توسط مجلس شورای اسلامی در تیرماه سال 1400، وزارت نفت در موعد مقرر نسبت به تهیه و تدوین پیش‌­نویس آیین­‌نامه اصلاح موادی از قانون اقدام و آن را به هیئت وزیران جهت تصویب ارائه کرد که هیئت وزیران در دی­ ماه سال 1400 با تصویب آیین‌­نامه اصلاحی مزبور، آن را جهت اجرا به وزارت نفت ابلاغ کرد.
سپس وزارت نفت، بلافاصله با برگزاری فراخوان جدید وفق آیین‌­نامه اصلاحی قانون پتروپالایشگاه‌ها نسبت به دریافت درخواست­‌ها و مدارک متقاضیان سرمایه‌­گذاری برای طرح­‌های خوراک بوتان/پروپان و طرح‌­های تکمیل زنجیره ارزش اقدام کرد که در حال حاضر بررسی تقاضا­ها توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی، در دست انجام است. 
- در دولت سیزدهم چه اقداماتی در حوزه تسهیل اجرای قانون و پیگیری­‌های وزارت نفت در حل مشکلات طرح‌ها برای حمایت از سرمایه­‌گذاران انجام شده است؟
فلاحتیان: وزارت نفت از ابتدای شروع دولت سیزدهم به منظور گزارش‌­گیری و پایش روند اجرای طرح‌­ها و مساعدت جهت رفع مشکلات موجود شرکت‌­های دارای مجوز قانون، اقدام به برگزاری جلسات فصلی مستمر با آن شرکت‌­ها کرده است.
در این راستا نسبت به تخصیص اراضی مورد نیاز طرح‌­های واقع در مناطق عسلویه و جاسک مساعدت­‌ها و هماهنگی‌­های لازم به عمل آمد و همچنین نسبت به معرفی برخی از آن شرکت­‌ها به بانک‌­ها و وزارت امور خارجه و غیره جهت تأمین منابع مالی طرح­‌شان اقدام شده است. 
- آخرین وضعیت 8 طرح برگزیده چگونه است؟چه میزان پیشرفت فیزیکی دارند؟ آیا امیدی به تکمیل این طرح­ها هست؟ 
فلاحتیان: 3 طرح از 8 طرح برگزیده مذکور با ظرفیت 240 هزار بشکه در روز خوراک میعانات گازی در حال اجراست که پیش‌­بینی می‌شود تا پایان دولت سیزدهم به تدریج به بهره­‌برداری برسند.
به علاوه پالایشگاه مهر خلیج فارس به ظرفیت 120 هزار بشکه در روز در بندر عباس، پالایشگاه آدیش جنوبی به ظرفیت 60 هزار بشکه در روز در سیراف در حال اجرا است و پیش بینی می‌شود تا پایان دولت سیزدهم مورد بهره برداری قرار گیرند. بدین ترتیب پیش‎‌بینی می‌شود تا پایان این دولت مجموعاً 420 هزار بشکه در روز به ظرفیت پالایشگاهی کشور افزوده شود.
 5 طرح دیگر نیز با ظرفیت 1250 هزار بشکه در روز خوراک نفت­ خام در مناطق جاسک و بندرعباس جانمایی شده است که اجرای هر کدام از آن طرح‌­ها به بیش از ده میلیارد دلار منابع مالی نیاز داشته و به دلیل سنگین بودن پروژه­‌ها، مدت زمان اجرای آن­ها بیش از 6 سال طول می­‌کشد.
همچنین در دولت سیزدهم با توجه به مصارف روز افزون سوخت و با هدف جبران کمبود آن در سال­‌های آتی، وزارت نفت در راستای بند (ط) تبصره (1) قانون بودجه سال 1401 برنامه‌­ریزی کرده تا نسبت به احداث یک پتروپالایشگاه به ظرفیت 300 هزار بشکه­ در روز در منطقه بندرعباس با مشارکت شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده­‌های نفتی ایران، صندوق توسعه ملی، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره)، صندوق‌­های بازنشستگی، پس‌­انداز و رفاه کارگران صنعت نفت و غیره اقدام کند.
 
- در حوزه قرارداد خوراک و اعطای تنفس ­خوراک از صندوق چرا هنوز اقدامی صورت نگرفته است و برنامه وزارت نفت چیست؟
فلاحتیان: به دلیل عدم انجام تعهدات ماده 14 آیین­‌نامه اجرایی از سوی اکثر متقاضیان دارای مجوز قانون حمایت، تاکنون توافق‌­نامه فروش خوراک توسط شرکت ملی نفت ایران برای آنها صادر نشده است. در صورت صدور توافق­نامه خوراک، برای طرح­‌های با پیشرفت بالای 50 درصد، توافق‌نامه تبدیل به قرارداد خوراک با متقاضیان خواهد شد.
اعطای مجوز تنفس ­خوراک توسط صندوق توسعه ­ملی به شرکت­‌ها نیز پس از اذن مقام معظم رهبری امکان­‌پذیر بوده، که در این رابطه مکاتبات لازم انجام شده است.
از دیگر برنامه‌های وزارت نفت می‌­توان به صدور مجوز برای منتخبین طرح­‌های خوراک بوتان یا پروپان و طرح­‌های تکمیل زنجیره ارزش پس از بررسی‌­های لازم، ادامه روند پایش طرح­‌های دارای مجوز وزارت نفت طی جلسات سه ماهه با حضور وزیر نفت و مساعدت­ جهت رفع مشکلات و درخواست‌­های شرکت­‌های دارای مجوز قانون حمایت اشاره کرد.
انتهای پیام/.