" سید محسن قمصری" مدیر امور بین الملل و عضو سابق هئیت مدیره شرکت ملی نفت ایران در مصاحبه ای با پایگاه خبری نفت آرا ، به شرایط پس از لغو یا تعلیق تحریم های آمریکا اشاره کرد و گفت :رفع تحریم ها یک فرصت مهمی است که در صورت تحقق آن مدیرت و برنامه ریزی خاصی را می طلب که می بایست این اقدامات از سوی مدیران ارشد وزارت نفت برای شرایط پسا تحریم طرحی ، برسی و عملیاتی شود؛
عضو سابق شرکت ملی نفت ایران افزود : با توجه به اقداماتی در دوره قبل و بی اعتبار شدن برجام تجربه ای مهم برای صنعت نفت به وجود بدست آمد که مدیران کمی با احتیاط و عقلانیت بیشتری نسبت به مشتریان و طرف های مقابل ایران در صنعت نفت و در کل با دیدی واقع بینانه مسائل بین المللی را تجزیه و تحلیل کنند.
وی خاطر نشان کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره یکی از مهمترین تولید کننده و صادر کننده نفت خام محسوب می شود و یقینا بازگشت رسمی( بدون ملاحظات سیاسی حاصل از تحریم) ایران به بازار نفت و عرضه نفت کشورمان در بازار های جهانی می تواند مفید واقع شود.
پایان یکه تازی های کرونا در بازارجهانی نفت
قمصری با توجه به نقش مفید ایران در بازار جهانی نفت ، به وضعیت کرونایی بازار نفت و نقش مهم ایران در تعدیل این بازار اشاره کرد و در ادامه یاد آور شد : در ایام گذشته بازار نفت همواره تحت تاثیر ویروس کرونا به شدت افت داشته و در این مدت کرونایی ، کشور های عضو اوپک و اوپک پلاس برای احیای بازار اقدامات و جلسات مهمی داشتند و ایران همواره نقش سازنده ای به عنوان یک عضو داشت حال فکر کنید که اگر ایران بدون مانع وارد بازار شود ؛ چه آثار مثبتی برای بازار نفت خواهد داشت.
مدیر سابق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران اذعان کرد: اکنون شاهد شرایطی هستیم که ویروس کرونا با وجود یکه تازی های خود در مراحل پایانی خود در زندگی بشر و فرایند های اقتصادی است؛ با پایان این اپیدمی شرکت ها پتروشیمی و کشور های متعددی برای نیاز های داخلی و مشتریان خارجی خود نیازمند نفت خواهند بود.
وی تاکید کرد : بر همین اساس با برداشته شدن تحریم ها و کاهش ویروس کرونا در جهان ، شرکت نفت ملی ایران با چهار دهه تجربه در صنعت نفت و حضور در بازار های جهانی می تواند در کنار دیگر رقبای نفتی خود نیاز شرکت و کشور های خارجی در حوزه نفت را به خوبی بر آورده سازد.
بازگشت مشتریان سخت است اما محال نیست
قمصری در جواب به این سوال که آیا با رفع تحریم های نفتی ، مشتریان سابق ایران بز خواهند گشت پاسخ داد : بازار نفت جهانی با توجه به مزیت وجود مازاد عرضه ای که دارد ساختار پیچیده ای دارد و اگر به گذشته بازگردیم با برسی وضعیت دوران برجام و پیش از برجام، ایران نمی توانست به واسطه تحریم های نفتی مشتریان خود را به راحتی حفظ کند.
این کارشناس حوزه انرژی تشریح کرد : در مقطع فعلی ، بازگرداندن و حفظ مشترین سابق نفتی بستگی به شرایط رقابتی بازار نفت ، هنر مذاکره کنندگان و فعالان حوزه انرژی ، کیفیت محصولات و نفت خام ایران و دیگر مباحثی که مربوط به شرکت ملی نفت دارد که همه این ها می توانند مزیت نسبی باشند که باعث بازگشت مشتریان به صنعت نفتی ایران باشد.
وی خاطر نشان کرد : قطعا وضعیت و ساختار بازار جهانی نفت خام به گونه ای نیست که فکر کنیم یک شبه مشتریان سابق بازگردند چرا که رقبای نفتی ایران به خصوص عربستان سعودی اجازه این کار را به راحتی نخواهد داد.
عضو سابق هئیت مدیره شرکت ملی نفت ایران در ادامه اضافه کرد : برخی از رقبای نفتی ایران هم اکنون نگران این هستند که با رفع تحریم ها چگونه می توانند با افزایش صادرات نفت ایران مقابله کنند؛ چرا که فکر می کنند ایران خواهان کسب سهم و جایگاهی از ظرفیت صادرات نفتی این کشور ها در بازار نفت است غافل از این که نفت ایران با رفع تحریم ها مشتریان خود را جذب می کند.
سند 25 ساله همکاری ایران و چین ، موضوعی چند وجهی و مهم برای دوران پسا تحریم
قمصری در ادامه مصاحبه خود با پایگاه خبری نفت آرا به سند همکاری های ایران و چین و سرمایه گذاری کلان این کشور آسیایی در حوزه نفت و پتروشیمی ایران اشاره کرد و گفت :موضوع مهمی که اخیرا در صنعت نفت وپتروشیمی ایران به وقوع پیوسته ، بحث سند همکاری های 25 ساله ایران و چین است که طی چند هفته اخیر ، بازخورد های متفاوتی را از شرق تا غرب به همراه داشته است.
مدیر سابق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران اذعان کرد :می توان گفت که کشور چین به دلیل نزدیکی جغرافیایی ،حمل و نقل آسان ، امنیت در انتقالحامل انرژی و دیگر مزیت ها به عنوان یکی از بزرگترین مشتریان نفتی ایران پس از رفع تحریم ها باشد کما این که این امر در دوران تحریم ها به طور نسبی هم در جریان بود.
وی تاکید کرد : با توجه به مزیت های ذکر شده و تجربه بالایی صنعت نفت و پتروشیمی ایران در بازار جهانی انرژی ایران می تواند مهمترین تامین کننده نفت چین باشد ؛ البته این به این معنی نیست که چین تنها به ایران متکی باشد چرا که نیاز این کشور بسیار گسترده است ولی این تحلیل را می توان داشت که با رفع تحریم ها افزایش صادرات نفت ایران به چین افزایش یابد.
منتظر معجزه نباشید
قمصری ضمن اشاره بر زمان بر بودن حضور مثبت ایران در بازار جهانی نفت گفت : با این اوصاف نمی توان مد نظر قرار داد که صادرات نفت ایران بعد از تحریم و ریشه کنی کرونا یک شبه جهش یابد چرا که جهان هنوز درگیر کروناست و مذاکرات سیاسی رای احیای برجام به طور قطع به ثمر ننشسته است.
این تحلیلگر حوزه انرژی خاطر نشان کرد : به طور کلی نمی توان از حضور قوی ایران در بازار های جهانی نفت صحبت به میان آورد چرا که باید دید شرایط جهانی پس از کرونا به چه سمت خواهد بود ولی با همه این اوصاف حذف تحریم ها و نابودی کرونا می تواند جایگاه ایران را در بازار جهانی نفت را بهبود ببخشد.
توجه ویژه به پتروشیمی و تامین نفت خام مشتریان، دو ماموریت مهم ایران پس از رفع تحریم ها
قمصری در ادامه گفت و گوی تفصیلی خو با پایگاه خبری نفت آرا به نگاه ویژه به صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت : مبحث توجه و ارتقاء صنعت پتروشیمی یک موضوع مفصل و کلی است که صحبت ها و تحلیل های متفاوتی دارد؛ بازار انرژی به خصوص در حوزه نفت از پتانسیلی برخوردار است هم خام فروشی و هم فرآورده فروشی بازار خاص خودش را دارد.
عضو سابق هئیت مدیره شرکت ملی نفت ایران افزود : یقینا فروش مشتقات و فرآورده های نفتی می تواند در آمد های ایران در حوزه نفت را بهبود ببخشد اما این امر نباید به شرایطی منجر شود که ایران با توجه به یک بازار نسبت به بازار دیگر چشم پوشی کند چرا که هم بازار خام فروشی نفت و هم بازار محصولات پتروشیمی مشتریان مخصوص خود را دارد.
وی ادامه داد :جدای از وجود مشتریان مخصوص ، تقویت صنعت پتروشیمی ، نیازمند دو عامل مهم سرمایه گذاری های کلان . مدت زمان بالا برای احداث و تقویت صنعت پتروشیمی است.
این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد : امید است که شرایط پس از رفع تحریم ها طولانی باشد و شرکت ها و کشور های خارجی به این نتجیه برسند که می توانند با خیال راحت در ایران سرمایه گذاری کنند ؛ با وجود چنین شرایطی پس از رفع تحریم ها می توان امید داشت صنعت پتروشیمی کشور نیز ارتقاء یابد.
سیاست انفعالی اوپک در مقابل تحریم های علیه ایران
قمصری در آخر به سیاست های منفعلانه سازمان بین الملل اوپک به عنوان یک کارتل نفتی نقد کرد و گفت : در ایام تحریم های نفتی علیه ایران متاسفانه سازمان اوپک نتوانست در کسوی یک سازمان بین المللی بی طرف به موضوع ورود کند چرا که ایران همواره جز مهمترین اعضای و از اصلی ترین موسس این سازمان بین المللی محسوب می شود.
مدیر سابق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران یاد آور شد : در چند دهه اخیر اوپک شاهد زد و بند و مناقشات سیاسی بوده است که بیشتر جنبه سیاسی به این سازمان داده است تا جنبه ای اقتصادی و هماهنگ کننده بازار نفت.
وی در آخر خاطر نشان کرد : در این سال ها به دلیل برخی از ملاحظات سیاسی ومباحث دیپلماتیک اوپک کارایی اصلی خود به عنوان یک کارتل نفتی را از دست داده است و نتیجه مشهودی این امر ظهور اوپک پلاس به عنوان یکی از مهم ترین تصمیم گیرنگان بازار جهانی است.
با همه این تفا سیر ، رفع تحریم های نفتی و فروش آزادانه نفت و حتی محصولات پتروشیمی ایران می تواند باعث جذب مشتریان ودر نتیجه افزایش درآمد های نفتی ایران شود.
اما نکته ای که مغفول مانده این است که در چهار دهه گذشته اقتصاد ایران همواره از رانتیر بودن و وابستگی به درآمد های نفتی رنج برده و این امر سبب شده است که کشورمان در مقاطعی کسری بودجه را به طور نسبی تجربه کند.
اکنون فرصت آن است مدیران ارشد صنعت نفت و گاز ایران به جای افزایش تولید و صادرات نفت خام ، با جذب سرمایه های خارجی و بازار یابی های گسترده برای محصولات پتروشیمی ، فرصت را مغتنم شمرده و از حداقل ترین فرصت حداکثر ترین استفاده را ببرند چرا که جهان همواره تحت تاثیر وقایع سیاسی متعددی است.
جدای از این موضوع ، در همان ابتدای تحریم و عدم معافیت های تحریمی ایالات متحده آمریکا ، پالایشگاه های هندوستان یکی مهمترین شرکت هایی بودند که نسبت به این تحریم ها واکنش هایی جداگانه ای را از خود نشان دادند.
در همان ابتدای کار ، عربستان سعودی به عنوان جدی ترین رقیب نفتی ایران سعی کرد به نیابت از ایران به اصلی ترین تامین کننده نفت پلایشگاه های هندی بدل شود اما ناهمگونی های نفت عربستان با پلایشگاه های هندی این استراتژی سعودی ها را با شکست رو به رو کرد .
گفتنی است که در مدت اخیر به دنبال شدت گرفتن اختلافات عربستان و هند پس از تصمیم اوپک و نادیده گرفتن درخواست دهلی نو برای کمک به اقتصاد جهان با عرضه بیشتر نفت، پالایشگاه های دولتی هند در نظر دارند تا واردات نفت از عربستان را در ماه می حدود 25 درصد کاهش دهند.
یش از این منابع هندی گفته بودند که احتمالا مقامات این کشور تلاش دیپلماتیک برای متحد کردن کشورهای مصرف کننده نفت علیه اوپک پلاس که با کاهش عرضه، قیمت نفت را بالا نگه داشته است، صورت دهند.
در عین حال این منابع اشاره کرده بودند که دهلی نو در نظر دارد تا واردات انرژی ارزان تر از کشورهایی نظیر ایران و ونزوئلا را برای مقابله با این گروه ازسربگیرد.
هند زمانی و پس از چین دومین خریدار نفت ایران بود، اما از اواسط سال 2019 و به خاطر فشار آمریکا خرید نفت از کشورمان را متوقف کرده است
