به گزارش پایگاه خبری تحلیلی نفت آرا، زمستانِ امسال برخلاف سال گذشته بدون قطعی گاز و خاموشی برق سپری شد. این موضوع درحالی رخ داد که انتظار می‌رفت به دلیل روند افزایشی مصرف گاز و برق، سال به سال وضعیت تامین سوخت زمستانی بحرانی‌تر شود.
در کنار این موضوع باید توجه داشت که تراز گاز در زمستان سال جاری، منفی 200 میلیون متر مکعب در روز بود و دولت دوازدهم نیز مخازن ذخیره‌سازی سوخت مایع در نیروگاه‌ها را 20 درصد کمتر از میزان معمول آن به دولت سیزدهم تحویل داده بود. ضمن اینکه چندهزار نفتکش سوخت نیز به دلیل تضعیف ناوگان حمل سوخت، از آن خارج شده بودند.
انبارش شدید میعانات گازی و عدم توانایی دولت دوازدهم در فروش آنها نیز از جمله دیگر چالش‌های وزارت نفت بود که دست این وزارتخانه را برای تولید حداکثری گاز می‌بست.
حال سوال اساسی این است که وزارت نفت دولت سیزدهم در سال جاری چه اقداماتی را برای تامین سوخت زمستانی انجام داد که برخلاف انتظار، زمستان امسال بدون قطعی گاز و برق سپری شد؟
برای پاسخ به این سوال اساسی با مجید چگنی مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران به گفت‌‌و‌گو نشستیم.
مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:
فارس: به عنوان سوال اول، میزان تولید و مصرف گاز در سال جاری نسبت به سال گذشته چه عددی را ثبت کرده است؟ مصرف گاز در بخش خانگی/تجاری و ادارات دولتی چه تغییری داشته است؟
چگنی: میزان تولید گاز طبیعی طی 350 روز سپری شده سال ­جاری نسبت به سال گذشته حدود 2 درصد یعنی معادل 7 میلیارد مترمکعب افزایش یافته است و افزایش تولید گاز در زمستان سال ­جاری نیز نسبت به سال گذشته معادل 310 میلیون متر مکعب بوده است، اما به علت پایین­‌تر بودن میانگین وزنی دمای زمستان 1400 نسبت به 1399، میزان مصارف خانگی در زمستان نسبت به سال گذشته 3 درصد یعنی معادل 2310 میلیون مترمکعب افزایش یافته است.
فارس: چه شد که در سال جاری مردم زمستان را بدون قطعی گاز و برق طی کردند؟ شرکت ملی گاز در بخش عرضه (پالایشگاه‌ها)، توزیع و مصرف چه اقدامات متفاوتی را نسبت به سال گذشته انجام داد؟
چگنی: باوجود شروع زودرس سرما و به تبع آن رشد سریع مصرف از آبان‌ماه، با توجه به پیش‌­بینی­‌های صورت گرفته و رصد دقیق وضعیت جوی کشور، تمهیدات لازم در­خصوص برآورد مصرف به عمل آمده و ذخیره سوخت مایع به میزان مکفی در نیروگاه­‌ها و صنایع سیمان طبق «برنامه‌ریزی دقیقی» که انجام شده بود صورت پذیرفت.
 با شروع مصارف زمستانی و با هماهنگی‌­های صورت گرفته با  شرکت توانیر و وزارت صنایع، تامین بخشی از مصارف نیروگاه‌­ها و کارخانجات سیمان از طریق فرآورده صورت پذیرفت و در برهه­‌ای از زمستان نیز قسمتی از مصارف صنایع فولاد و پتروشیمی به منظور پایداری مصارف خانگی کاهش داده شد.
یکی از اقدامات شرکت ملی گاز «تعمیر و جایگزینی کمپرسورهای پالایشگاه‌های گازی پارس جنوبی» بوده است که اگر طبق روال دولت گذشته پیش می‌رفت نه تنها افزایش تولیدی وجود نداشت بلکه به میزان روزانه 35 میلیون متر مکعب نیز کاهش تولید نسبت به ظرفیت انجام می‌شد.
فارس: چندین سال است که قانون بودجه بر نصب کنتور هوشمند با اولویت مشترکان پرمصرف تاکید می‌کند، چه اقداماتی در گذشته در این باره انجام شده است و برنامه شما برای اجرای این قانون چیست؟
چگنی: در خصوص هوشمندسازی مشترکان پرمصرف با توجه به بند "د" تبصره 15 قانون بودجه، مانیتورینگ و هوشمندسازی مصرف‌کنندگان عمده (نیروگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها، صنایع عمده، فولاد و ...) در دستور کار مدیریت گازرسانی قرار گرفته و تاکنون تعداد 2488 مشترک پرمصرف در حال مانیتورینگ هستند.
هوشمندسازی ابزار بسیار مؤثری در راستای کنترل و مدیریت مصرف و همچنین بهینه‌سازی مصرف گاز است. لازم به ذکر است در کشور بالغ بر 4900 مشترک پرمصرف وجود دارد. همچنین هوشمندسازی ایستگاه‌های 400 تا 5000 که بیش از 19000 واحد هستند در دستور کار قرار گرفته است.
فارس: یکی از راهکارهای کنترل مصرف اصلاح تعرفه گاز خانگی است. عملکرد شرکت گاز در این حوزه چه بوده است؟ این عملکرد چه تاثیری بر کنترل مصرف داشته است؟ برنامه آینده شرکت در این حوزه چیست؟ آیا تعرفه ادارات دولتی نباید اصلاح شود؟
چگنی: با توجه به مصوبه شماره 99292/ت59351 هـ مورخ 1400/9/2 هیئت محترم وزیران، فقط تعرفه مشترکان پرمصرف (پله‌های 4 تا 12) افزایش یافته است، بدین صورت 75 درصد مردم که الگوی مصرف را رعایت می‌کنند هیچگونه افزایش قیمتی را شامل نشدند.
همچنین بر اساس همین مصوبه، مشترکان خانگی با کاهش مصارف خود نسبت به مصارف دوره مشابه سال گذشته می‌توانند به ازای هر واحد درصد صرفه جویی به میزان 3 درصد تخفیف در گازبهای دوره دریافت کنند. این تخفیفات تا سقف 45 درصد قابل اعمال در صورتحساب مشترکین خواهد بود.
بر اساس گزارشات دریافت از ابتدای آذرماه تا واسط بهمن‌ماه حدود 100 میلیارد تومان از محل افزایش تعرفه‌های مشترکان پرمصرف اخذ شده است و حدود 80 میلیارد تومان نیز به مشترکین کم‌مصرف تخفیف داده شده است.
با توجه به اینکه 50 درصد مصارف خانگی در دوره سرد سال در پله‌های 4 و بالاتر جدول پلکانی قرار دارد، می‌توان انتظار داشت افزایش تعرفه موجب کاهش مصارف مشترکان خانگی پرمصرف خواهد شد. بدیهی است این کاهش مصرف متناسب با درجه حرارت هوا، راندمان تجهیزات گرمایشی مشترکین و نوع ساختمان محل مصرف خواهد بود.
طبق محاسبات، میزان گاز صرفه‌جویی شده در زمستان سال جاری تحت تاثیر «اصلاح تعرفه‌ها» بین 25 تا 30 میلیون متر مکعب در روز بوده است.
مشترکین دولتی نیز به استناد مصوبه شماره 101758/ت57804هـ مورخ 1399/9/11 هیئت‌ وزیران اگر نتوانند مصارف خود را نسبت به میانگین مصارف سال‌های 96 و 97 خود حداقل 20 درصد کاهش دهند، مشمول افزایش 50 درصدی گازبهای دوره خواهند بود.
فارس: برای کنترل مصرف در ادارات دولتی چه اقداماتی انجام دادید؟ آیا جریمه 50 درصدی در قبض ادارات دولتی که مصرفشان را 20 درصد کاهش ندادند اعمال شد؟ اگر بله جریمه آنها چقدر شد؟ به نظر شما آیا با توجه به پایین بودن تعرفه گاز ادارات دولتی، این جریمه ها تاثیری بر کاهش مصرف ادارات دارد؟
چگنی: در کشور بالغ بر 104 هزار مشترک دولتی وجود دارد. از 28 آبان ماه تا کنون حدود 405 هزار «بازدید و نظارت از ادارات دولتی» انجام شده که جریان گاز 2715 مشترک بدمصرف دولتی نیز قطع شده است و 18208 اخطار نیز صادر شده است.
افزایش گازبهای مشترکین دولتی که نسبت به میانگین مصارف سال‌های 96 و 97 خود، حداقل 20 درصد کاهش ندهند امسال نیز اجرا شد. بر اساس گزارشات دریافتی حدود 46 درصد صورت‌حساب‌های مشترکین دولتی مشمول افزایش گازبها شده‌اند و از این محل حدود 85 میلیارد تومان از مشترکین دولتی اخذ شده است.
فارس: در حوزه بهینه‌سازی مصرف گاز در موتورخانه‌ها چه اقداماتی انجام شده است؟ تاثیر آن بر کاهش مصرف گاز را چه میزان برآورد می‌کنید؟ برنامه آینده شما برای این موضوع چیست؟ آیا برای بهینه‌سازی در سایر پروژه‌ها نیز برنامه‌ای دارید؟
چگنی: در حوزه «بهینه‌سازی موتورخانه‌ها» در سه بخش 1- تنظیم مشعل، 2- عایق کاری و 3- نصب رسوب‌گیر برای 19275 واحد موتورخانه اصلاح و بهینه‌سازی صورت گرفته است. بررسی‌ها بیانگر این موضوع است که بهینه‌سازی موتورخانه‌ها به طور متوسط حدوداً 20 درصد کاهش مصرف در یک ماه به همراه خواهد داشت.
مطابق مصوبه شورای اقتصاد تا پایان سال 1402 باید تعداد 300 هزار واحد موتورخانه بهینه شود. همچنین بهینه‌سازی پروژه‌های هوشمندسازی موتورخانه‌ها، تعویض اتصالات دارای نشتی با اتصالات مفصلی، هوشمندسازی کنتورهای خانگی، صنایع، تجاری، کشاورزی و غیره در دستور کار این مدیریت قرار دارد.
فارس: در حوزه فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی چه اقداماتی انجام شده است؟ درباره نقشه رنگ‌بندی هم توضیح دهید، آیا رسانه با شرکت گاز همکاری مناسبی داشت؟ آیا برای فعال‌سازی نهادهای دیگری مثل نماز جمعه‌ها، مدرسه‌ها، مساجد و غیره اقدامی کردید؟
چگنی: یکی از اقدامات خوب، ارائه نقشه رنگ‌بندی بود. با بررسی سرانه مصرف روزانه مشترکین خانگی با الگوی مصرف، میزان انحراف مصرف مشترکین خانگی در هر استان بررسی و نقشه رنگ‌بندی استان‌ها ارائه شد.
این اقدام برای اولین بار وضعیت مصرف کشور را به صورت محسوس به مخاطبان انتقال داد و در سال‌های آینده آمار جزئی‌تری به اطلاع مشترکان رسانده می‌شود، در این راستا نیز رسانه ملی هماهنگی خوبی با شرکت ملی گاز ایران داشته است.
سایر اقدامات در حوزه «فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی» مصرف بهینه گاز طبیعی، فهرست‌وار، شامل مواردی است که عنوان می‌کنیم: ‌

- تعریف کمپین 1821 با هدف تبیین دمای رفاه در منازل و ساختمان‌های مسکونی و تجاری
- نصب 108 تابلوی تبلیغاتی در سطح استان تهران و همچنین در سطح دیگر استان‌ها
- نصب 1500 کتیبه فرهنگ‌سازی در 5 خط اصلی مترو تهران به مدت 2 ماه
تولید 30 قسمت انیمیشن آقای ایمنی و خانم بهینه
- پخش 700 هزار ثانیه آگهی از سیما و 200 هزار ثانیه آگهی رادیویی از 30 مرکز استانی
- پخش انیمیشن‌های آقای ایمنی و خانم بهینه از شبکه‌های سراسری در قالب قرارداد 70 میلیارد تومان با اداره کل بازرگانی صداوسیما
- طراحی 8 طرح پوستر، 8 پوستر موشن و 8 بنر موشن در زمینه فرهنگ‌سازی
- درج بنر موشن در 8 خبرگزاری و پایگاه خبری به مدت 2 ماه
- تهیه و تولید 10 قسمت مستند خارجی "داستان انرژی" برای اولین بار در سطح کشور و پخش از صداوسیما
- تولید 15 قسمت  مستند ایرانی "سفر گاز" با هدف معرفی مراحل استخراج، پالایش، انتقال و توزیع گاز و تأثیر آن در مصرف بهینه گاز
- همکاری با صدا و سیما در تهیه گزارش‌های خبری، مصاحبه و حضور مدیران در برنامه‌های مختلف صداوسیما
- سخنرانی مدیران پیش از خطبه‌های نماز جمعه، مساجد، مدارس و اماکن عمومی
- انتشار تولیدات فرهنگی در فضای مجازی

فارس: به نظر شما مجموع این اقدامات چه میزان در کاهش مصرف گاز تاثیر داشت؟ آیا برآوردی دارید؟
چگنی: به طور کل قیمت‌گذاری علمی و بر مبنای هزینه‌های تمام شده، رقابت در ارائه خدمات، تولید و استفاده از تجهیزات گازسوز با راندمان بالا، مهم‌ترین راهکارهایی است که در جهان به‌منظور مدیریت عرضه و تقاضای گاز در نظر گرفته می‌شود.
با توجه به برودت هوا در دی و بهمن‌ماه و کنترل مصرف در سطح کشور می‌توان اعلام کرد که اقدامات انجام شده در کنار همیاری و صرفه‌جویی مشترکان موجب کاهش مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی شده است که پس از قرائت دستگاه‌های اندازه‌گیری مشترکان و صدور صورتحساب‌ها امکان اعلام دقیق آمار و ارقام خواهیم بود.
همچنین یک نکته دیگر از اقدامات وزارت نفت را اشاره کنم. یکی از سیاست‌های ما این بود که برای پایداری شبکه، از نقاط پرمصرف شبکه، گاز کمتری برداشت شود و به ازای آن، در این نقاط گاز به شبکه تزریق شود که نمونه آن را شما در قرارداد سوآپ سه‌جانبه مشاهده می‌کنید.
فارس: چه پروژه‌های جدیدی در دستور کار شرکت ملی گاز است؟
چگنی: اجازه بدید از اقدامات جدید شرکت را که فهرست‌وار تهیه کرد‌ه‌ا عنوان کنیم:‌

- طرح کاهش فلرینگ/ کاهش انتشار SO2 / احداث تصفیه خانه‌های پساب تولیدی در منطقه عسلویه
- پروژه‌های تولید ساخت بار اول فناورانه
- اجرای طرح افزایش راندمان بازیافت اتان در 9 پالایشگاه پارس جنوبی
- هوشمندسازی شبکه توزیع گاز طبیعی
- طرح‌ها و پروژه‌های مقاوم‌سازی تأسیسات و ساختمان‌ها در شرکت‌های تابعه شرکت ملی گاز ایران (تعداد 147 پروژه)
- گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان و نقاط صنعتی و نیروگاهی
- توسعه میدان ذخیره‌سازی شوریجه D
- برنامه احداث خطوط لوله اصلی و سراسری و استانی به طول 926 کیلومتر در سال 1400 و 1025 کیلومتر در سال 1401
- برنامه احداث 3 ایستگاه تقویت فشار گاز در سال 1400 و تعداد 6 ایستگاه تقویت فشار در سال 1401
- برنامه گازرسانی به 30 شهر، 3123 روستا ،880 هزار واحد خانگی و 7086 مشترک صنعتی در سال 1400 و 10 شهر و 1500 روستا، 839 هزار واحد خانگی و 7369 مشترک صنعتی در سال 1401
- طرح‌ها و پروژه‌های مصوب سفرهای استانی ریاست محترم جمهوری که مازاد بر برنامه‌های شرکت ملی گاز ایران در دستور کار قرار داده و یا در حال اجرا می‌باشد، به این شرکت ابلاغ شده است. (عناوین شامل گازرسانی به شهرها، روستاها و واحدهای صنعتی در سطح استان‌ها و هم‌چنین گازکشی به منازل خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد امام (ره) و بهزیستی استان‌ها تحت عنوان مسئولیت‌های اجتماعی)

فارس: آیا برای ذخیره‌سازی گاز هم برنامه‌ای دارید؟
چگنی: مخازن ذخیره‌سازی موجود، مخزن سراجه با ظرفیت ذخیره‌سازی 1 میلیارد متر مکعب و شوریجه D با ظرفیت ذخیره‌سازی 2.25 میلیارد متر مکعب است. مخازن ذخیره‌سازی در دست توسعه، فاز دوم شوریجه با ظرفیت ذخیره‌سازی 2.25 میلیارد متر مکعب و فاز دوم سراجه با ظرفیت ذخیره‌سازی 0.5 میلیارد متر مکعب است.
سایر اطلاعات مخازن موجود و در دست توسعه برای درک بهتر مخاطب شما در قالب در جداولی تهیه شده که در اختیار شما قرار می‌دهم.
جدول 1

 
جدول 2

 
طرح‌های ذخیره‌سازی در دست مطالعه به شرح جدول زیر است.
جدول 3

 
برنامه ذخیره‌سازی در مخازن سراجه و شوریجه طی سال‌های آتی به شرح جدول زیر است.
جدول 4

با توجه به آخرین برنامه اعلام شده از سوی شرکت مهندسی و توسعه گاز و پیش‌بینی حجم گاز قابل تزریق به مخازن در 7 ماهه گرم سال
فارس: ممنون از وقتی که در اختیار گذاشتید.
مصاحبه از سیداحسان حسینی
انتهای پیام/.