در شرایطی که صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ایران با بحرانهای اقتصادی، تورم افسارگسیخته و فشارهای بینالمللی دست و پنجه نرم میکند، نیروی انسانی این صنایع بیش از همیشه تحت فشارهای روحی و جسمی قرار گرفتهاند. امروز بیش از هر زمان دیگری، مدیران باید شرایط سخت کارکنان را درک کرده و با پرهیز از فشارهای مضاعف، نقش حمایتی خود را پررنگتر ایفا کنند. بیتوجهی به این واقعیت میتواند آینده حیاتیترین صنعت کشور را با تهدید جدی روبهرو سازد.
به گزارش اختصاصی نفت آرا،صنعت نفت، گاز و پتروشیمی همواره به عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد ایران شناخته میشود. این صنعت به دلیل ویژگیهای خاص خود، از جمله خطرات محیطی و فشارهای کاری، همواره با چالشهای زیادی برای نیروی انسانی روبهرو بوده است. در شرایط اقتصادی کنونی، که با چالشهای تورمی، تحریمهای بینالمللی و مشکلات ساختاری مواجهایم، تنشهای کارمندی در این بخش بیشتر از پیش شده است.
در این میان، اهمیت درک شرایط کارکنان توسط مدیران بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. درک شرایط سخت و تلاش برای ایجاد فضایی حمایتگر و غیر استرسزا برای کارمندان میتواند در کاهش این تنشها مؤثر باشد.
مهمترین عوامل ایجاد تنش:
• شرایط کاری سخت و محیطهای پرریسک:
کار در مناطق عملیاتی خطراتی مانند نشت گاز، آتشسوزی و حوادث صنعتی به همراه دارد که میتواند منجر به تنشهای روانی و جسمی در میان کارمندان شود.
• شیفتهای طولانی و دوری از خانواده:
سیستم شیفتهای طولانی (۱۴ روز کار، ۱۴ روز استراحت) به فرسودگی روحی و عاطفی کارکنان میانجامد که به کاهش انگیزه و بهرهوری منتهی میشود.
• فشار ناشی از بهرهوری در شرایط سخت اقتصادی:
با توجه به کاهش درآمدها و فشار اقتصادی، مدیران بر نیروی کار فشار میآورند تا با منابع محدود، بیشترین تولید را داشته باشند، که این میتواند منجر به استرس بیشتر و کاهش کیفیت کار شود.
• ناامنی شغلی و قراردادهای کوتاهمدت:
با توجه به شرایط اقتصادی، کارکنان در معرض بیثباتی شغلی قرار دارند که این نگرانیها خود میتواند بر روحیه و کارایی آنان تاثیر منفی بگذارد.
• تورم شدید و کاهش قدرت خرید:
وضعیت اقتصادی کشور باعث کاهش قدرت خرید و افزایش نگرانیهای مالی کارکنان میشود. در این شرایط، معیشت کارکنان در اولویت قرار دارد و این میتواند به تنشهای بیشتری در محیط کار منجر شود.
تاثیر شرایط اقتصادی ایران بر شدت تنشها:
• افزایش فشار معیشتی:
نرخ تورم بالای ۵۰٪ در سال ۱۴۰۳ به شدت قدرت خرید کارمندان را کاهش داده است و این فشار مالی میتواند موجب نارضایتی و اضطراب در میان کارکنان شود.
• افزایش مهاجرت نیروی متخصص:
بسیاری از نخبگان صنعت نفت، گاز و پتروشیمی در جستجوی فرصتهای بهتر شغلی به خارج از کشور مهاجرت میکنند. این موضوع منجر به کاهش تعداد متخصصان و افزایش فشار بر کارکنان باقیمانده میشود.
• کاهش سرمایهگذاری در پروژههای توسعهای:
رکود در پروژههای جدید باعث شده تا فرصتهای ارتقاء شغلی و رشد کمتر شده و رقابتهای درونسازمانی شدت گیرد. این رقابت میتواند به ایجاد تنش و اضطراب بین کارکنان منجر شود.
پیامدهای تنشهای شغلی:
• کاهش بهرهوری و افزایش خطای انسانی
• افزایش نرخ ترک خدمت و درخواست مهاجرت شغلی
• بالا رفتن آمار حوادث صنعتی ناشی از خستگی و فرسودگی نیروی کار
راهکارهای پیشنهادی:
• درک و حمایت از کارکنان توسط مدیران:
ایجاد فضایی حمایتی و همدلانه برای کارمندان، بدون افزایش فشار و استرس اضافی، میتواند به کاهش تنشها کمک کند. مدیران باید شرایط اقتصادی و دشواریهای شغلی را درک کنند و راهکارهایی برای بهبود شرایط فراهم کنند.
• تقویت نظام رفاهی و معیشتی کارکنان:
ارائه حمایتهای رفاهی بیشتر و افزایش حقوق متناسب با تورم میتواند موجب افزایش رضایت شغلی و کاهش اضطراب کارکنان شود.
• آموزش مدیران در مدیریت استرس و تنشهای کاری:
برگزاری دورههای آموزشی برای مدیران جهت آشنایی با روشهای کاهش استرس و مدیریت شرایط کاری فشارزا میتواند در حفظ روحیه کارکنان مؤثر باشد.
• تقویت روابط انسانی و همکاری تیمی:
ایجاد گروههای حمایتی و مشاوره روانی برای کارکنان میتواند در کاهش تنشهای فردی و گروهی مؤثر واقع شود.
• تعیین سیاستهای شفاف در زمینه امنیت شغلی:
شفافسازی وضعیت قراردادها و فرصتهای ارتقاء شغلی میتواند از نگرانیهای شغلی کارکنان بکاهد.
نتیجهگیری:
در شرایط اقتصادی دشوار کنونی، که صنایع نفت و گاز با بحرانهای متعددی روبهرو هستند، توجه به سلامت روانی و جسمی کارکنان به عنوان سرمایههای انسانی، بیش از هر زمان دیگری ضروری است. مدیران این صنایع باید بهطور مؤثر و با درک کامل از شرایط موجود، به کاهش استرسهای کاری و بهبود وضعیت معیشتی و شغلی کارکنان پرداخته و فضای کار را به گونهای پیش ببرند که تنشها به حداقل برسد و بهرهوری به حداکثر برسد.