به گزارش پایگاه خبری تحلیلی نفت آرا،وزارت نفت با هدف افزایش تولید و تأمین پروپیلن و مشتقات آن، سه دسته از طرح‌ها شامل واحد‌های خوراک ترکیبی و PDH، واحد‌های تبدیل متانول به پروپیلن (MTP) و واحد‌های تبدیل گاز به پروپیلن/پلی‌پروپیلن (GTP/GTPP) را تعریف کرده است. اما این در حالی است که در خصوص طرح‌های GTPP اسلام‌آباد غرب،  طرح GTP امیرآباد (پتروشیمی میانکاله) و خطوط لوله انتقال پروپیلن به مناطق مرودشت و دامغان مسائل و چالش‌هایی علاوه بر نوع فرآیند تولید پروپیلن وجود دارد. در ادامه به مسائل طرح GTPP اسلام‌آباد غرب پرداخته خواهد شد.

طرح GTPP اسلام‌آباد غرب در قالب ۴ مجتمع و ۳ فاز اجرایی در تاریخ ۱۸ بهمن ماه ۱۳۹۹ آغاز شد. طرح ۵۴۵ میلیون دلاری GTPP اسلام‌آباد غرب با هدف اجرای طرح‌های زنجیره ارزش تولید پلی‌پروپیلن از گاز طبیعی در زمینی به مساحت ۵۴ هکتار در منطقه ویژه اقتصادی زاگرس احداث می‌شود. روزانه ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نرمال مترمکعب گاز خوراک این مجتمع خواهد بود که بخش اعظم خوراک گاز این مجتمع از خط لوله ششم سراسری گاز از عسلویه و بخشی نیز از پالایشگاه ایلام تأمین خواهد شد.
به طور جزئی‌تر در مورد طرح تولید پلی‌پروپیلن از گاز طبیعی اسلام‌آباد غرب نکات و مسائل زیر وجود دارد:

تشدید چالش متانول مازاد در سال ۱۴۰۴
مسئله تأمین خوراک پایدار
مکان‌یابی نادرست طرح پتروشیمی اسلام‌آباد غرب
فقدان بازار مصرف و هزینه برای انتقال محصولات به مبادی صادراتی جنوب کشور
مسئله تأمین آب مصرفی مورد نیاز طرح

با افتتاح طرح‌های در حال تکمیل، مازاد تولید متانول کشور تا سال ۱۴۰۴ به ۲۳ میلیون تن در سال خواهد رسید. این مقدار، معادل ۶۲ درصد از تجارت جهانی متانول خواهد بود که بازاریابی، صادرات و انبارداری این حجم از متانول چالش جدی پیش‌روی صنعت پتروشیمی کشور است. به همین دلیل وزارت نفت مجوز چند طرح تولید متانول را که پیشرفت چندانی نداشتند، تمدید نکرده است تا مشکل مازاد عرضه آتی متانول بهبود یابد.
در واحد تولید متانول طرح GTPP اسلام آباد غرب مقدار ۲۳۵ هزار تن از ۶۶۰ هزار تن در سال متانول تولیدی مازاد خواهد بود که به عنوان محصول نهایی جهت صادرات در نظر گرفته شده است و با احتساب سایر محصولات مایع جانبی، در حدود ۳۰۰ هزار تن در سال محصولاتی در منطقه تولید می‌شود که می‌بایست مجدداً به سایر مناطق ارسال و صادر گردد.
تولید حجم بالای متانول مازاد در این طرح، ضمن ایجاد مشکلات ایمنی حمل‌و‌نقل جاده‌ای مایع خطرناک و اشتعال‌زایی متانول، هزینه بالای انتقال به مبادی صادراتی (۴۵ تا ۶۰ دلار در تن) را به اقتصاد طرح تحمیل می‌کند. همچنین به دلیل رقابتی نبودن قیمت محصولات تولیدی (ناشی از هزینه‌های انتقال) در مقایسه با مجتمع‌های احداث شده در سواحل جنوبی، پس از ساخت و بهره‌برداری نیز واگذاری مالکیت طرح به بخش خصوصی دشوار و فقط با اعطای تخفیف از محل بیت‌المال ممکن خواهد بود.
بنابراین یکی از دلایلی که طرح وزارت نفت برای تولید پروپیلن از متانول را توجیه‌پذیر می‌کرد، استفاده از ظرفیت متانول مازاد کشور در واحدهای MTP بود، ولی در طرح پروپیلن اسلام‌آباد غرب از گاز طبیعی برای تولید پروپیلن در واحد GTPP استفاده می‌شود.

خوراک طرح پروپیلن اسلام‌آباد غرب، گاز طبیعی است و احداث واحد GTPP در منطقه مذکور در حالی در دستور کار قرار گرفته است که  در سال‌های آینده با ناترازی گاز  مواجه خواهد شد. همچنین احداث طرح پتروشیمی GTPP اسلام آباد غرب با خوراک گاز طبیعی، علاوه بر تشدید محدودیت‌های تأمین خوراک در سال‌های آتی با سیاست‌های اعلامی وزارت نفت مبنی بر عدم صدور مجوز جدید برای طرح‌های تولید متانول در تعارض است.
نکته قابل توجه دیگر تعداد پرشمار طرح‌های تعریف شده با خوراک گاز طبیعی است. با بهره‌برداری از این طرح‌ها در سال‌‌های آینده کشور مجدداً با چالش کسری گاز مواجه خواهد شد و تجربه قطع گاز پتروشیمی‌ها در زمستان سال‌های ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تکرار خواهد شد. در این راستا از وزارت نفت انتظار می‌رود در طرح‌های جدید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که مصرف گاز طبیعی در بخش‌های غیرضرور پتروشیمی افزایش نیابد تا در آینده نیز کشور کمتر با چالش‌ها و تبعات کسری گاز مواجه شود.
بنابراین ضروری است طرح‌هایی از این قبیل که دارای مشکلات جدی همچون تأمین پایدار خوراک هستند؛ متوقف و با طرح‌های پایین‌دست دیگر که با آمایش سرزمین استان کرمانشاه مطابقت دارند؛ جایگزین شوند. همچنین طرح‌هایی نظیر PDH و MTP که خوراک آن‌ها گاز مایع و متانول بوده و از لحاظ فنی و اقتصادی نسبت به طرح‌های GTP/GTPP بهتر هستند؛ با انجام مطالعات دقیق امکان‌سنجی به منظور پاسخگویی به نیاز پروپیلن و زنجیره پایین دست آن در کشور توسعه یابند.