کارشناس امور بین الملل حوزه انرژی در گفت و شنود با پایگاه خبری تحلیلی نفت آرا در پاسخ به این سوال که آیا در شرایط فعلی حاکم بر نفت (ناترازی،کمبود بودجه،ناترازی ها،نیروانسانی) گزینه های مطرح شده برای وزارت نفت می توانند این موارد حل کنند؟ چنین گفت: اگر دنبال فردی می‌گردید که معجزه کند ، نه چنین فردی را نخواهید یافت،آدمی که بتواند این مسایل را یک باره یا حتی در طول ۴ سال و بدون رفع بحران های فراسازمانی مثل تحریم و محدودیت فناوری و مالی و انبوه مشکلات بیرون از نفت از جمله راندمان نیروگاه ها و شبکه توزیع برق حل کند ، چنین آدمی هنوز خلق نشده است! اما واقعیت این است که ما در کشور یک بضاعت مدیریتی معین و مشخصی داریم و باید با همین بضاعت برای حل بحران ها برنامه ریزی کنیم. از شصت تن روزمه گرفته اند و رسیدند به ۱۴ تن، این افراد هر کدام حائز یکسری امتیازها و توانایی ها هستنداما هیچکدام آدم کاملی نیستند. ممکن است رئیس جمهور هم راسا افرادی را در نظر داشته باشند اما آنها هم از این دایره عمومی توانایی بیرون نیستند.
رضا وثوقی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه مشکلات گفته شده شرایط موجود نفت است و اینکه شخصی به علم به اطلاع از این مشکلات برای وزیر نفت شدن می آید باید بتواند این مشکلات حل کند و نفت توسعه بدهد؟ اظهار داشت: سوال شما پیچیده ،چندلایه و چند بعدی است یک خطای محاسباتی و شناختی این است که در شرایط بحرانی معمولا دنبال فردناجی می گردیم، درحالی که به نظر من باید دنبال "مجموعه سیاست های نجات بخش " باشیم، هیچ آدمی در کشور وجود ندارد که به دلیل پیچیدگی شرایط فعلی بتواند نقش ناجی در این صنعت بازی کند،اگر مشکلات صنعت نفت به تدریج حل نگردد ما در یک دور باطل می افتیم. هر مدیری بیاید باید با مشکلات انباشتی دست و پنجه نرم کند و گره این کلاف های سر درگم یکی یکی باز کندو این هنر مدیریتی آن فرد است اما از آن مهمتر همراهی کل نظام شامل مجلس،مجمع تشخیص مصلحت،شورای نگهبان و حتی مجموعه های مالی خارج از دولت مثل بنیاد مستضعفان و ستاداجرایی و نظام مالی کشور و بخش خصوصی است که بیاییند پای کار.
این فعال رسانه ای شرایط فعلی وزرات نفت چنین تشریح کرد: در دوره وزارت نفت آقای اوجی، مدیریت وزارت نفت تبدیل شده به یک آتش نشان که دائم درحال تلاش برای خنثی سازی بحران های ریز و درشت بود اما چون سیاست کلانی وجود نداشت و خود وزیر و حتی دولت هم ایده اصلی برای بخش نفت نداشت، بحران ها هم حل نشد ، دقت کنید که بحران کمبود بنزین و گازطبیعی حتی شدت گرفت و وزارت اقای اوجی هم تنها در حال وصله پینه کردن و راهگشایی از این ستون به آن ستون بود.
تقریبا هیچ کار بلندمدتی انجام نشد و دلیلش هم مشخص است چون "کلان روند سیاستی " در برنامه های بخش انرژی کشور وجود ندارد، هیچ مدیری را نمی توانید در نفت ایران پیدا کنید که بتواند یک چشم انداز غیرخیالی از وضعیت انرژی ایران در ۲۰ یا ۳۰ سال آینده ارائه دهد. هر شخصی جای افراد فعلی باشد با نبود سرمایه،تراکم نیروی انسانی ،کمبود بودجه ،تولید رو به نزول مخازن، از دست دادن بازارهای جهانی و محدودیت های داخلی ،طراحی غلط شبکه مصرف انرژی کشور،تولید زیر راندمان عمده نیروگاه ها ، از دست دادن سالانه نیمی از ظرفیت یک فاز تولید در پارس جنوبی و انبوه مشکلات دیگر نمی تواند این مسایل حل کند، در واقع گزینه ای غیر از اینها که فهرست شده اند نداریم و باید قناعت کنیم.
گزینه پیشنهادی باید نفتی باشد یا غیر نفتی، یا یک مدیر قوی؟ اساسا در همه جای جهان مدیریت صنعت نفت الزامی ندارد در صنعت نفت کار کرده باشد. بسیاری از مدیران شرکت های نفتی بزرگ تحصیلات مرتبطی با نفت ندارند، در صنعت چندبعدی و پیچیده ای مثل انرژی الان دیگر تخصص تک بعدی مدیران یک ضعف محسوب می شود، یعنی افراد باید بر مسله اقتصاد و سیاستگذاری انرژی اشراف داشته باشند . ما اینجا هنوز اصرار داریم وزیر متخصص نفت باشد و از آن بدتر اینکه معمولا متر و معیارمان برای این تخصص را هم آگاهی اش از "مخرن" می دانیم، در حالی که امروزه در جهان مساله انرژی یک موضوع فناورانه و اقتصادی و مالی و بازرگانی با چند عنصر متصل تبدیل شده است . پس خوب است در ایران هم به تدریج به این سمت برویم که عضوی از سازمان کارکنان نفت بودن الزما به معنای مسلط بودن بر حوزه نفت نیست.همین اقای اوجی سالها کارمند و مدیر نفت بود اما بینش راهبردی نسبت به بحران های نفت و انرژی ایران و چشم انداز آینده نداشت . حتی تاهمین روزهای آخر هم تلاش می کند دائما از دستاوردها بگوید، درحالی که دستاوردها باید خود را در حل و رفع بحران ها نشان بدهد نه با تشویق های درون سالن ساختمان وزارتی. در سوی دیگر اما مثلا مرحوم ترکان از خارج از نفت و با تجربه فعالیت در صنایع حمل و نقل و صنعت دفاعی آمداما نفت را خوب میشناخت و کارهای اجرایی زیادی انجام داد. اقای اسدالله صالحی فروز، اقای نعمت زاده، آقای منوچهری، مرحوم آقای کاظم پور و بسیاری از مدیران شاخص دو دهه اخیر صنعت نفت از بیرون از بدنه نفت وارد آن شدند اما نشان دادند که هم فضای نفت را خوب شناختند هم اینکه برای بلندمدت این صنعت چشم انداز داشتند. در هر صورت این واقعیت را ما باید قبول کنیم که از وزیر نفت دولت چهاردهم انتظار معجزه نباید داشت.
رضا وثوقی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه مشکلات گفته شده شرایط موجود نفت است و اینکه شخصی به علم به اطلاع از این مشکلات برای وزیر نفت شدن می آید باید بتواند این مشکلات حل کند و نفت توسعه بدهد؟ اظهار داشت: سوال شما پیچیده ،چندلایه و چند بعدی است یک خطای محاسباتی و شناختی این است که در شرایط بحرانی معمولا دنبال فردناجی می گردیم، درحالی که به نظر من باید دنبال "مجموعه سیاست های نجات بخش " باشیم، هیچ آدمی در کشور وجود ندارد که به دلیل پیچیدگی شرایط فعلی بتواند نقش ناجی در این صنعت بازی کند،اگر مشکلات صنعت نفت به تدریج حل نگردد ما در یک دور باطل می افتیم. هر مدیری بیاید باید با مشکلات انباشتی دست و پنجه نرم کند و گره این کلاف های سر درگم یکی یکی باز کندو این هنر مدیریتی آن فرد است اما از آن مهمتر همراهی کل نظام شامل مجلس،مجمع تشخیص مصلحت،شورای نگهبان و حتی مجموعه های مالی خارج از دولت مثل بنیاد مستضعفان و ستاداجرایی و نظام مالی کشور و بخش خصوصی است که بیاییند پای کار.
این فعال رسانه ای شرایط فعلی وزرات نفت چنین تشریح کرد: در دوره وزارت نفت آقای اوجی، مدیریت وزارت نفت تبدیل شده به یک آتش نشان که دائم درحال تلاش برای خنثی سازی بحران های ریز و درشت بود اما چون سیاست کلانی وجود نداشت و خود وزیر و حتی دولت هم ایده اصلی برای بخش نفت نداشت، بحران ها هم حل نشد ، دقت کنید که بحران کمبود بنزین و گازطبیعی حتی شدت گرفت و وزارت اقای اوجی هم تنها در حال وصله پینه کردن و راهگشایی از این ستون به آن ستون بود.
تقریبا هیچ کار بلندمدتی انجام نشد و دلیلش هم مشخص است چون "کلان روند سیاستی " در برنامه های بخش انرژی کشور وجود ندارد، هیچ مدیری را نمی توانید در نفت ایران پیدا کنید که بتواند یک چشم انداز غیرخیالی از وضعیت انرژی ایران در ۲۰ یا ۳۰ سال آینده ارائه دهد. هر شخصی جای افراد فعلی باشد با نبود سرمایه،تراکم نیروی انسانی ،کمبود بودجه ،تولید رو به نزول مخازن، از دست دادن بازارهای جهانی و محدودیت های داخلی ،طراحی غلط شبکه مصرف انرژی کشور،تولید زیر راندمان عمده نیروگاه ها ، از دست دادن سالانه نیمی از ظرفیت یک فاز تولید در پارس جنوبی و انبوه مشکلات دیگر نمی تواند این مسایل حل کند، در واقع گزینه ای غیر از اینها که فهرست شده اند نداریم و باید قناعت کنیم.
گزینه پیشنهادی باید نفتی باشد یا غیر نفتی، یا یک مدیر قوی؟ اساسا در همه جای جهان مدیریت صنعت نفت الزامی ندارد در صنعت نفت کار کرده باشد. بسیاری از مدیران شرکت های نفتی بزرگ تحصیلات مرتبطی با نفت ندارند، در صنعت چندبعدی و پیچیده ای مثل انرژی الان دیگر تخصص تک بعدی مدیران یک ضعف محسوب می شود، یعنی افراد باید بر مسله اقتصاد و سیاستگذاری انرژی اشراف داشته باشند . ما اینجا هنوز اصرار داریم وزیر متخصص نفت باشد و از آن بدتر اینکه معمولا متر و معیارمان برای این تخصص را هم آگاهی اش از "مخرن" می دانیم، در حالی که امروزه در جهان مساله انرژی یک موضوع فناورانه و اقتصادی و مالی و بازرگانی با چند عنصر متصل تبدیل شده است . پس خوب است در ایران هم به تدریج به این سمت برویم که عضوی از سازمان کارکنان نفت بودن الزما به معنای مسلط بودن بر حوزه نفت نیست.همین اقای اوجی سالها کارمند و مدیر نفت بود اما بینش راهبردی نسبت به بحران های نفت و انرژی ایران و چشم انداز آینده نداشت . حتی تاهمین روزهای آخر هم تلاش می کند دائما از دستاوردها بگوید، درحالی که دستاوردها باید خود را در حل و رفع بحران ها نشان بدهد نه با تشویق های درون سالن ساختمان وزارتی. در سوی دیگر اما مثلا مرحوم ترکان از خارج از نفت و با تجربه فعالیت در صنایع حمل و نقل و صنعت دفاعی آمداما نفت را خوب میشناخت و کارهای اجرایی زیادی انجام داد. اقای اسدالله صالحی فروز، اقای نعمت زاده، آقای منوچهری، مرحوم آقای کاظم پور و بسیاری از مدیران شاخص دو دهه اخیر صنعت نفت از بیرون از بدنه نفت وارد آن شدند اما نشان دادند که هم فضای نفت را خوب شناختند هم اینکه برای بلندمدت این صنعت چشم انداز داشتند. در هر صورت این واقعیت را ما باید قبول کنیم که از وزیر نفت دولت چهاردهم انتظار معجزه نباید داشت.